Üveit Nedir? Tanı ve Tedavisi Nedir?

Üveit kısaca; göz içi enflamasyon (iltihaplanma) anlamına gelir. Göz farklı katmanlardan oluşan karmaşık yapıya sahip bir organdır. Gözdeki katmanlardan bir tanesi de üveadır. Üvea; gözün kanlanmasında rol oynayan renkli kısım olan iris, göz merceği etrafında yer alan siliyer cisim ve gözün arka kısmında yer alan koroid dokusunu içerir. Üveit genel olarak gözün bu katmanında ortaya çıkan inflamasyon yani iltihaplanmadır (1). Ek olarak baz vakalarda iltihaplanma retina tabakasında veya gözün beyaz kısmında da olabilir (2). Çeşitli enfeksiyon hastalıkları, kanserler veya romatizmal hastalıklar göz içi enflamasyonun başlıca nedenlerinden olmakla birlikte göz içi enflamasyonun (iltihaplanma) kesin nedenini belirlemek her zaman mümkün olmayabilir. Gözlerde kızarıklık, ağrı, bulanık görme, görme kaybı gibi semptomlarla kendisini gösteren göz içi iltihaplanma varlığında erken dönemde tanı konulması önemlidir. Üveit tedavisi sırasında antibiyotikler veya antiviral ilaçlar, göz damlası kullanımı gibi tedavi yöntemlerinden faydalanılabilir. “Üveit nedir, nasıl tanı konulur?”, “Üveit tedavisi nasıl yapılır?” Bunlar gibi üveit hakkında merak edilenler yazının ilerleyen kısımlarında detaylı olarak yer almaktadır.

üveit nedir

Üveit Nedir?

Üveit tek gözde veya her iki gözde birden görülebilen gözün orta tabakası olan üveanın iltihaplanması, buna bağlı olarak gözde ışığa hassasiyet, bulanık görme, kızarıklık gibi semptomlarla karakterize olan bir sağlık sorunudur. Tüm dünyada yaygın olarak rastlanan bir sağlık sorunu olan göz iltihapları tüm körlük vakalarının yaklaşık %10-15’ini oluşturmasıyla göz sağlığı açısından önemli tehdit oluşturmaktadır (3). Her yaştan insanı etkileyebilen göz içi enflamasyon genellikle gözün orta kısmında bulunan damar bakımından zengin üvea tabakasında ortaya çıksa da bazı durumlarda gözün içerisindeki retina gibi diğer yapıları da etkileyerek göz içi enflamasyona (iltihaplanma) neden olabilir. Halk arasında göz iltihabı olarak da anılan üveit etkilenen kişilerin yaşam kalitesini bozan önemli bir göz hastalığıdır.

Üveit Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın şiddetine ve inflamasyonun üveanın hangi bölgesinde görüldüğüne bağlı olarak üveit belirtileri değişiklik gösterir. Üveitte yaygın olarak görülen belirtiler şu şekildedir:

Ağrı,
Görüntünün bulanık olması,
Gözlerden birinde veya her ikisinde birden görülen kızarıklık,
Gözde ışığa hassasiyet,
Gözde uçuşan cisimler,
Görme duyusunda azalma.

Yukarıda sayılan belirtiler zaman içerisinde ortaya çıkabileceği gibi ani biçimde de görülebilir. Bu belirtilerden herhangi bir tanesinin fark edilmesi halinde vakit kaybetmeden uzman bir doktordan randevu almak erken dönemde tanı konulması ve tedaviye başlanması açısından önemlidir.

Üveit Neden Olur?

Üveit vakalarının yaklaşık %38’inin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Batı ülkelerine bakıldığında idiyopatik yani nedeni kesin olarak bilinmeyen üveit hastalarına daha çok rastlanır. Türkiye’de ise üvetinin önde gelen nedenlerinden bir tanesi Behçet hastalığıdır. Bu durum uzmanlara nedenlerin coğrafik ve etnik olarak farklılık gösterebileceğini düşündürmektedir (1). Üveitin bilinen başlıca nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir (1, 2):

Behçet ve lupus gibi romatizma hastalıkları: Behçet hastalığı ağız içinde ve genital bölgede yaralar, damar sertleşmesi ve göz iltihabı gibi belirtilerle kendisini gösteren vücuttaki pek çok sistemi etkileyen otoimmün bir hastalıktır. Hastalık eklemler, damarlar başta olmak üzere vücutta pek çok organ ve dokuda tutulum yapabilir. Behçet hastalarının yaklaşık %50-70’inde göz içi enflamasyona rastlanır (1, 4). Behçet hastalığı gibi kelebek hastalığı yani lupus da vücutta göz dahil olmak üzere pek çok doku ve organda tutulum yapabilen romatizmal hastalıklardan bir tanesidir.
Enfeksiyon hastalıkları: Özellikle herpes zoster, sitomegalovirüs (CMV), toksoplazma ve sifiliz gibi bakteri, virüs veya mantar gibi mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyon hastalıkları da gözde iltihaplanmaya neden olabilir.
Travma ve Yaralanmalar:Gözde meydana gelen bir travma veya yaralanma üvea tabakasının iltihaplanmasına neden olabilir.

Yukarıda sayılanların yanı sıra kullanılan bazı ilaçlar da göz içi enflamasyonuna neden olabilir.

Üveit Kimlerde Görülür?

Makula dejenerasyonu ve katarakt gibi genellikle ileri yaş grubunda bulunan kişileri etkileyen göz hastalıklarının aksine göz içi enflamasyon her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Bazı faktörler göz iltihabı görülme riskini artırabilir. Bunlar şu şekildedir (5, 6):

Yaş: Her yaşta görülmekle birlikte özellikle 40-60 yaş arasındakilerde göz içi iltihaplanması görülme riski daha yüksek olabilir.
Genetik: Bu konuda yapılan çalışmalar yetersiz olsa da bazı araştırmalara göre ailesinde göz içi enflamasyon öyküsü olanlarda risk daha yüksek olabilir.
Sigara kullanımı: Sigara içen kişilerde riskin daha yüksek olabileceğini gösteren bazı çalışmalar vardır.

Üveit Çeşitleri Nelerdir?

Üveitin farklı kriterlere göre sınıflandırılmasının yapılması hastalığın tedavi sürecininin doğru planlanabilmesi açısından önemlidir. Uzmanlar öncelikle nedenlerine göre bir sınıflandırma yaparlar. Bu noktada üveit; nedeni bilinmeyen (idiyopatik), enfeksiyona bağlı, enfeksiyona bağlı olmayan (genellikle romatizma hastalıklara bağlı) olmak üzere üç sınıfa ayrılır. Bu sınıflandırmaya ek olarak günümüzde göz iltihabı etkilenen bölgeye göre farklı sınıflara ayrılır. Başlıca üveit çeşitleri şu şekildedir:

Anterior üveit: Tüm vakaların yaklaşık %80’ini oluşturan anterior üveit en yaygın karşılaşılan göz içi enflamasyon çeşididir. Gözün ön kısmında iltihaplanma ile kendisini gösteren ön göz iltihabında gözlerde kızarıklık, ağrı gibi semptomlar ani biçimde başlayabilir. Herpes virüsü (uçuk virüsü) gibi virüsler ve Behçet hastalığı gibi otoimmün hastalıklar anterior üvetin başlıca nedenlerindendir.
Orta üveit: Genellikle gençleri etkileyen orta göz iltihabı gözün orta tabakasının iltihaplanması durumudur. Sıklıkla her iki gözü etkiler ve en önemli nedenleri arasında Multiple skleroz (MS) gibi merkezi sinir sistemi hastalıkları sayılabilir.
Posterior üveit: Göz iltihabı çeşitleri arasında en az rastlanan ve en ciddi olandır. Retina tabakası gibi gözün iç kısmında iltihaplanma ile karakterize olan arka göz iltihabında gözde kızarıklık gibi semptomlara sık rastlanmaz. Bununla birlikte görme kaybı daha şiddetli olabilir.
Panüveit: Göz içi inflamasyon nadiren de olsa gözün ön, orta ve arka tabasını birden etkileyebilir. Tüberküloz, bruselloz, lupus, frengi gibi sağlık sorunları gözün üç tabakasının birden iltihaplanmasına neden olabilir.

Üveit Teşhisi

Üveit bazı durumlarda şiddetli belirtiler gösterebilirken bazen hafif belirtilerle seyredebilen bir hastalıktır. Üveit için erken dönemde tanı konulması önemlidir. Aksi takdirde makula ödemi, katarakt, retina hasarı ve kalıcı görme kaybı gibi daha ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Gözde kızarıklık, ağrı, bulanık görme gibi şikâyetlerle göz hekimlerine başvuran hastalar öncelikle hekimler tarafından fiziki olarak muayene edilir. Ek olarak göz iltihabı teşhisinde bazı görüntüleme tekniklerinden de faydalanılır. Bu yöntemler şu şekildedir (7):

Fundus Floresein Anjiyografi:Gözün arkasındaki yani göz dibindeki damarları incelemek, retinadaki değişiklikleri, göz içinde iltihaplanma olup olmadığını tespit etmek için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
Optik Koherens Tomografi:Göz iltihabı ile birlikte makula ödemi gibi başka bir problemin olup olmadığını tespit etmek için kullanılır.
B-Scan Ultrasonografi: Gözün arka tabakasını detaylı biçimde incelemeye yardımcı olur.

Üveit Tedavisi

Üveit tedavisinde hekimler öncelikle göz içi iltihabına neden olan faktörü belirler ve ona uygun bir tedavi süreci hazırlar. Hafif semptomlarla kendisini gösteren başlangıç aşamasındaki üveit vakalarında iyileşme daha hızlı olabilirken şiddetli vakalarda iyileşme daha uzun zaman alabilir. Göz iltihabı tedavisinde kullanılan başlıca tedavi yöntemleri şu şekildedir:

Enfeksiyon kaynaklı göz içi inflamasyonunda antibiyotik, antiviral veya antifungal ilaç tedavisi iltihabı geçirmeye yardımcı olabilir.
Göz damlaları göz ağrısı, yanma gibi semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Steroid içeren damlalar, göz çevresine yapılan enjeksiyonlar, krem gibi ilaçlar gözdeki iltihaplanmayı hafifletmeye yardımcı olabilir.
Steroidler ya da diğer immünsüpresif ilaçlar yani bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar otoimmün hastalıklara bağlı görülen göz içi iltihaplanmasının hafiflemesinde etkili olabilir.
Bağışıklık sisteminin tamamını hedef alan immunsupresif ilaçların yanı sıra günümüzde vücutta doğal olarak bulunan ve enflamasyon sürecinde rol oynayan proteinleri hedef alan biyolojik ajanlar da üveit tedavisinde kullanılmaktadır.

Göz içi enflamasyon erken dönemde tedavi edilmediğinde retina hasarı, kalıcı görme kaybı gibi daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Siz de gözlerinizde kızarıklık, ağrı, bulanık görme gibi semptomlar fark ederseniz vakit kaybetmeden uzman bir göz hekiminden randevu almayı ve gerekli kontrolleri yaptırmayı ihmal etmeyin.

Kaynakça

Tarih: 31/07/2023