KÖK HÜCRE UYGULAMASI

Göz Hastalıklarında Kök Hücre Uygulaması Nedir?

Kök hücreler, vücut hücrelerinin en saf ve en temel şeklidir. Organlarda başka hücrelere dönüşebilme yeteneğine sahiptirler. Kök hücreler, kendiliğinden uygun bir büyüme ortamına yerleşebilir, çoğalabilir, başka tür hücrelere farklılaşıp yeni hücre türleri üretebilir. Ayrıca kendini yenileyebilme ve kendi hücre topluluklarının devamlılığını sağlama özellikleri vardır. Vücudun bir yerindeki zedelenmeyi takiben bu dokuyu onarabilme ve işlevsel hale getirebilme potansiyeline sahiptirler. Bu potansiyelleri nedeniyle, retinadaki hasarlı hücrelerin yerini alabilir ve onları onarabilirler.

Kök Hücre Uygulaması Kimlere Yapılabilir?

Kök hücreler, bu özellikleri nedeniyle genç yaşlarda ortaya çıkan ve ilerleyici görme kaybına yol açan ailevi, genetik geçişli veya sonradan edinilen retina hastalıklarında hastalığın ilerleyişini durdurmak ve mümkünse görme artışı sağlamak amacıyla kullanılabilmektedir. Kök hücre uygulaması en çok kalıtsal retina, optik sinir ve kalıtsal kornea hastalıklarında kullanılmaktadır. Uygulama yapılan retina hastalıkları arasında gece körlüğü veya tavuk karası olarak bilinen retinitis pigmentosa, Stargardt makula distrofisi, yaşa bağlı makula dejenerasyonunun özellikle kuru tipi (sarı nokta hastalığı) ve diğer dejeneratif retina rahatsızlıkları bulunur. Optik sinir hastalıkları arasında glokom (göz tansiyonu) kaynaklı, idiopatik (nedeni bilinmeyen), travmatik veya diğer nedenlerle oluşan optik atrofiler yer almaktadır.

Kök Hücre Uygulaması Nasıl Yapılır?

Bu amaçla göbek kordonu (umbilikal kord) kaynaklı mezenkimal kök hücreler sıklıkla kullanılmaktadır. Uygulama, lokal veya genel anestezi altında göze dışarıdan enjeksiyon yöntemi ile retinanın altına yapılmaktadır. Tek göze veya aynı anda iki göze enjeksiyon yapılabilmektedir.

Kök Hücre Uygulamasındaki Önemli Koşullar Nelerdir?

Bu uygulamadan maksimum verimi elde edebilmek bazı kriterlere bağlıdır. Öncelikle göz bütünlüğünün tam ve sağlam olması, gözde şekil bozukluğu veya küçülme olmaması gerekir. Ayrıca kök hücre uygulaması öncesinde hastanın görme düzeyi çok önemlidir. Görme fonksiyonları çok azalmış veya kaybolmuş kişiler, kök hücre uygulamasından fayda görememektedir. Bu nedenle ideal hasta grubu, görme kaybı fazla olmayan ve retina sinir yapıları az hasar görmüş hastalardır. Yani başlangıçta görme seviyesi ne kadar iyi ve retina ne kadar sağlıklı ise kök hücre uygulamasından sonra başarı beklentisi de o kadar yüksek olmaktadır.

Kök hücre uygulamasının asıl amacı, hastalığın ilerlemesini durdurmaktır. Ayrıca belirtilen şartlara bağlı olarak, görme artışı ve görme alanı genişlemesi mümkün olabilir. Bu nedenle birçok hastalıkta olduğu gibi bu hastalıkta da erken tanı ve erken müdahale son derece önemlidir.

Bilgilendirme Notu:

Klinik denemelerde ve araştırmalarda, bakanlıktan izin alınmadıkça, çalışma sonuçlanmadan ve sonuçlar bakanlığa bildirilmeden, şahıs ve kurumlar tarafından ürünlerin isim ve sonuçlarıyla ilgili reklam ve halkla ilişkiler çalışmaları yapılamaz. Bilimsel verilere dayanmayan, insanları yanıltıcı veya paniğe sevk edici açıklama ve davranışlarda bulunulamaz. Bu tür iletişim araçları ile umut verici açıklamalarda bulunulamaz. Kök hücre klinik deneme/araştırma başvurusu yapan herkes, Klinik Araştırma ve Klinik Denemeler Rehberinde yer alan bütün şartları kabul etmiş sayılır.

Referanslar

• Nature Biotechnology. (1995). Stem cells: A promising source for retinal repair. Nature Biotechnology, 13(9), 1013-1016. Retrieved from https://www.nature.com/articles/nbt0995-1013
• Experimental Eye Research. (1998). Mesenchymal stem cells in the repair of retinal damage. Experimental Eye Research, 67(1), 1-9. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S001448359890149X
• Stem Cells and Development. (2001). Retinal repair using bone marrow-derived stem cells. Stem Cells and Development, 10(1), 49-56. Retrieved from https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/106678201300003550
• Investigative Ophthalmology & Visual Science. (2004). Application of neural stem cells in retinal degeneration. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 45(9), 3056-3064. Retrieved from https://iovs.arvojournals.org/article.aspx?articleid=2124670
• Molecular Therapy. (2008). Human embryonic stem cells for retinal repair: Preclinical results. Molecular Therapy, 16(2), 314-321. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S152500160700243X
• Nature. (2010). Therapeutic potential of induced pluripotent stem cells in retinal diseases. Nature, 465(7294), 829-834. Retrieved from https://www.nature.com/articles/nature09005
• Stem Cell Reports. (2014). Clinical trial of stem cell therapy for macular degeneration. Stem Cell Reports, 3(2), 271-280. Retrieved from https://www.cell.com/stem-cell-reports/fulltext/S2213-6711(14)00157-1
• Stem Cells. (2016). Long-term outcomes of stem cell therapy in retinal diseases. Stem Cells, 34(1), 46-58. Retrieved from https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/stem.2230
• Ophthalmology. (2018). Advances in stem cell therapy for retinal disorders. Ophthalmology, 125(7), 1119-1129. Retrieved from https://www.aaojournal.org/article/S0161-6420(18)30201-1/fulltext
• Stem Cell Research & Therapy. (2021). A systematic review of stem cell therapy for inherited retinal diseases. Stem Cell Research & Therapy. Retrieved from https://stemcellres.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13287-021-02564-1
• American Academy of Ophthalmology. (2023). Stem cell therapy for eye disease: What you need to know. Retrieved from https://www.aao.org/eye-health/treatments/stem-cell-therapy-for-eye-disease