Göz Tembelliği (Ambliyopi) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Göz tembelliği çocukluk çağında ortaya çıkan görme sorunları arasında yer alır. Çocukluk çağı hastalıklarından biri olan bu durum sonucunda bulanık görme, şaşılık ve göz kapağında düşüklük oluşması gibi bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Büyüme ve gelişme döneminde ortaya çıkan gelişimsel sorunlar göz sağlığını olumsuz etkileyerek göz tembelliği oluşmasına neden olabilir. Ambliyopi olarak da bilinen bu görme bozukluğu yaşamın ilk yedi yılında ortaya çıkabilir. Hastalığa bağlı genellikle tek gözde ortaya çıkan sorunlar nadiren de olsa her iki gözü de etkileyebilir. Tek taraflı oluşan ambliyopi, etkilediği gözde başlangıçta bulanık görme, ilerleyen dönemde ise görme kaybı gibi ciddi görme kusurlarının oluşmasına neden olabilir. Hastalığın erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesi yetişkinlik çağında oluşabilecek görme sorunlarını önlemeye katkı sağlayabilir. Bu durumun tedavisinde gözlük veya kontakt lens tedavisi etkili olabilir. Bu tedavilerin yeterli olmadığı durumlarda uygulanan kapama tedavisi de hastalığı iyileştirmeye katkı sağlayabilir.

Siz de “Göz tembelliği nedir?”, “Göz tembelliği neden olur?”, “Göz tembelliği tedavisi nedir?”

gibi soruların yanıtlarını öğrenmek istiyorsanız yazının devamını okuyabilirsiniz.

Göz Tembelliği Nedir?

Ambliyopi çocukluk çağında ortaya çıkan ve görme eylemini ciddi anlamda olumsuz etkileyebilen bir rahatsızlıktır. Rahatsızlık erken dönemde tedavi edilmezse zamanla ilerleyerek görme kaybı gibi ciddi sonuçlara zemin hazırlayabilir. Bu nedenle ambliyopinin erken dönemde tecrübeli bir hekim tarafından tedavi edilmesi oldukça önemlidir.

Göz Tembelliği Belirtileri

Çocukluk çağı hastalıklardan biri olan ambliyopi, bu durumun çocuklar tarafından fark edilmemesi sonucunda erken dönemde teşhis edilemeyebilir.

Çocuklarda Göz Tembelliği: Nedenleri ve Belirtileri

Yaşamın erken dönemlerinde gözde oluşan bazı problemler ambliyopi oluşmasına neden olabilir. Çocuklarda oluşan ambliyopi sonucunda birbirinden farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Çocuklarda oluşan göz tembelliği nedenleri ve belirtileri yazının devamında detaylandırılmıştır.

Çocuklarda Göz Tembelliği Neden Olur?

Gözde bulunan retina tabakası beyne sinyaller göndererek görme eyleminin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesine katkı sağlar. Yaşamın erken döneminde retina ile beyin arasında kurulan beyin-göz iletişimi aşamasında sorun oluşması göz tembelliğine zemin hazırlayabilir. Hastalığa bağlı olarak etkilenen göz daha az görsel sinyal alabilir. Bunun sonucunda her iki gözün birlikte çalışma yeteneği azalır ve beyin tarafından etkilenen gözden gelen görsel sinyaller yok sayılmaya başlanır. Görme sorununa yol açan çeşitli rahatsızlıklar ambliyopi gelişmesine neden olabilir. Göz tembelliği neden olur? sorusunun yanıtlarından bazıları şu şekildedir:

• Göz Kasları Dengesizliği: Şaşılık ambliyopisi olarak da bilinen kas dengesizliği ambliyopinin en yaygın nedeni arasındadır. Gözlerin konumunu ayarlayan kaslarda oluşan dengesizlikler ambliyopi oluşmasına neden olabilir. Oluşan kas dengesizliği sonucunda gözler içe veya dışa kayma eğilimi gösterebilir.
• Gözler Arasındaki Görüş Keskinliği Farkı (Kırılan Ambliyopi): Kırılma kusuru olarak da bilinen bu durum gözlerin doğal şekli veya görüşünü bulanıklaştıran odaklanma problemleri sonucunda ortaya çıkabilir. Erken dönemde tedavi edilmeyen bu tür bir problem sonucunda ambliyopi gelişebilir. Yüksek miyopi (kırma kusuru), yüksek hipermetropi (kırma kusuru) veya astigmatizma (kırma kusuru) gibi göz ekseni bozuklukları ambliyopi gelişmesine neden olabilir. Görme keskinliğinde soru yaşanmasına neden olan bu tür problemler, gözlük veya kontakt lens kullanılması sonucunda ortadan kalkabilir.
• Düşük Göz Kapakları (Pitozis): Göz kapağının gözün bir kısmını kapatacak kadar sarkması ambliyopi gelişmesine neden olabilir.
• Katarakt: Göz merceğinde oluşan bulanıklaşma sonucunda katarkt ortaya çıkabilir. Katarakt sonucunda ambliyopi oluşabilir.

Ambliyopi bu tür hastalıkların sonucunda ortaya çıkabileceği gibi bazı durumlar da ambliyopi için risk oluşturabilir. Ambliyopi oluşmasına neden olan risk faktörlerinden bazıları şu şekildedir:

• Genetik faktörler (aile üyelerinde görme problemlerinin olması),
• Gelişim döneminde yaşanan problemler,
• Erken doğum (gebeliğin 37. haftasından önce doğmak),
• Düşük doğum ağırlığı (2.500 gramdan daha hafif doğmak).

Bu tür durumlar ambliyopi için risk oluşturabilir. Bu risk faktörlerinin olması durumunda bebeklik döneminden itibaren rutin muayenelere gitmek önemlidir.

Çocuklarda Göz Tembelliği Belirtileri Nelerdir?

Çocukluk çağında ortaya çıkan ambliyopi sonucunda farklı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtilerden bazıları şu şekildedir:

• Nesneleri fark etmemek ve sık sık vücudu bir yerlere çarpmak,
• Bir şeyleri görmek için tek gözü kapatmak,
• Strabismus (şaşılık) oluşması,
• Göz kapağının düşük olması,
• Bir nesneyi veya kişiyi göz ile takip etmekte zorlanmak,
• Bir şeye bakarken başını eğmek,
• Gözler arası koordinasyonun sağlanamaması,
• Sık sık gözleri kısmak.

Bu tür belirtilerin çocuklar tarafından fark edilmesi zor olabilir. Bu nedenle ebeveynler tarafından “Göz tembelliği neden olur?” sorusu hakkında detaylı bilgi sahibi olunması ve ambliyopiyi işaret edebilen belirtilere dikkat edilmesi oldukça önemlidir.

Göz Tembelliği Tedavisi

Göz doktoru tarafından yapılan detaylı bir muayene ambliyopi hastalığını teşhis etmeye yardımcı olabilir. Yapılan muayenede optometrist tarafından genel göz sağlığı kontrol edilerek göz kayması, gözler arasında görüş farklılığı veya her iki gözde zayıf görüş olup olmadığı gibi durumlar incelenebilir. Göz ve beyin arasındaki karmaşık bağlantıların oluşmaya başladığı dönemde ortaya çıkan ambliyopinin erken dönemde tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Hastalık sonucunda uygulanacak olan tedavi yöntemleri ambliyopinin nedenine ve oluşturduğu etkiye göre farklılık gösterebilir.

Göz Tembelliğinde Erken Teşhis ve Tedavinin Önemi

Erken dönemde tedavi edilmeyen ambliyopi zamanla kötüleşerek yetişkinlik döneminde görme kaybı gibi ciddi sağlık problemlerinin oluşmasına neden olabilir. Erken dönemde teşhis edilen ambliyopi, hastalığın daha da kötüleşmeden iyileşmesine katkı sağlayabilir.

Göz Tembelliği ve Teknoloji: Yeni Tedavi Yöntemleri Neler?

Günümüzde sağlık teknolojilerinde yaşanan gelişmeler sayesinde modern tedavi yöntemleri tercih edilerek ambliyopi tedavi edilebilir.

Yapılan muayene sonucunda doktor tarafından uygun görülen bir yöntem ile ambliyopi tedavisi uygulanabilir. Ambliyopi tedavisinde kullanılan yöntemlerden bazıları şu şekildedir:

• Göz Bandı Tedavisi: Ambliyopi tedavisinde oluşan problemleri düzeltmek için göz bandı takılması etkili olabilir. Günde en az birkaç saat görmesi daha iyi olan gözü kapatan bir bant takılmasını içeren bu yöntem, kapatılan tarafın görüşünü engelleyerek zayıf olan gözün zaman içinde daha iyi görmesi sağlanabilir.
• Gözlük Tedavisi: Gözlük tedavisi ambliyopiye neden olan görme kusurlarının düzelmesine yardımcı olabilir. Görme problemlerinin çözülmesi sonucunda beyin tarafından her iki gözden gelen görsel sinyaller aynı şekilde yorumlanabilir.
• İlaçlı Göz Damlası: Doktor tarafından uygulanan bu yöntem daha iyi gören göze ilaçlı bir damla uygulanmasını içeren bir tedavi yöntemidir. Uygulanan ilaç sonucunda güçlü görüşe sahip tarafta bulanıklaşma ortaya çıkabilir. Bu durum beynin zayıf göz tarafından iletilen görsel sinyalleri kullanmasına yardımcı olarak zayıf olan gözün görüşünde iyileşmeye katkı sağlayabilir.
• Göz Egzersizleri: Ambliyopi tedavisinde göz bandı takmak veya ilaçlı göz damlası kullanmak gibi tedavi yöntemlerinin yanı sıra doktor tarafından bazı göz egzersizleri önerilebilir. Doktor tarafından önerilen bu egzersizler ambliyopi oluşan göz ile beyin arasındaki bağlantıyı güçlendirmeye yardımcı olabilir.
• Ambliyopi Ameliyatı: Bazı durumlarda ambliyopiyi tedavi etmek için ameliyat uygulanması gerekebilir. Tedavi için uygulanan diğer yöntemlerin yeterli olmaması veya ambliyopiye eşlik eden başka rahatsızlıkların bulunması durumunda doktor tarafından cerrahi yöntemler uygulanabilir.

Ambliyopi, hastalığın bulunduğu döneme göre farklı sürelerde tedavi edilebilir. Bazı durumlarda hastalığın tedavisi birkaç ay sürebilir.

Çocukluk çağında ortaya çıkan ambliyopi erken dönemde tedavi edilmezse yetişkinlik döneminde ciddi problemlerin oluşmasına neden olabilir. Çocukluk dönemi muayenelerine düzenli gitmek göz tembelliğinin erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesini sağlayarak sağlıklı bir yetişkinlik dönemi geçirilmesine katkı sağlayabilir.

Kaynakça

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lazy-eye/symptoms-causes/syc-20352391
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/lazy-eye/diagnosis-treatment/drc-20352396
3. https://www.nhs.uk/conditions/lazy-eye/
4. https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/amblyopia-lazy-eye
5. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10707-amblyopia-lazy-eye