Göz Enfeksiyonu Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Göz enfeksiyonu toplumda sıklıkla karşılaşılan yaygın bir sağlık problemidir. Bakteri, virüs veya mantar gibi mikroorganizmaların neden olduğu enfeksiyonlar kızarıklık, sulanma, kaşıntı, ağrı, şişlik, hassasiyet ve bulanık görme gibi semptomlara kendini belli eder. Bu enfeksiyonlar hijyen eksikliği, lens kullanımı, kullanılan lensle uyumak veya göze temas eden yabancı cisimlerden kaynaklanabilir. Erken dönemde tedavi edilmeyen enfeksiyonlar ilerleyen dönemlerde görme kaybı gibi daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Hastalığın tedavisi hastalığa neden olan mikroorganizmanın türüne göre değişiklik gösterir. Bu nedenle herhangi bir enfeksiyon belirtisi ortaya çıktığında alanında uzman bir göz doktoruna başvurmak önemlidir. Uzman doktor detaylı bir muayenenin ardından kişiye uygun bir tedavi planı hazırlar. Enfeksiyon hastalıklarına karşı korunmak için hijyene özen göstermek, kontakt lens kullanımını dikkatli yapmak, kirli ellerle yüze dokunmaktan kaçınmak önemlidir. “Göz enfeksiyonu neden olur, nasıl tedavi edilir?”, “Korunma yolları nelerdir?” Bunlar gibi soruların cevapları ve göz enfeksiyonları hakkında detaylı bilgi yazının ilerleyen kısımlarında yer almaktadır.
KONU BAŞLIKLARI
Göz Enfeksiyonu Nedir?
Dünya genelinde göz hastalıkları içerisinde en yaygın rastlananlardan bir tanesi enfeksiyon hastalıklarıdır. Bakteri, virüs, mantar gibi mikroplar bir diğer adıyla mikroorganizmalardan bazıları vücuda girdikten sonra vücutta enfeksiyonlara neden olabilir. Mikroorganizmaların vücuda giriş yoluna bağlı olarak etkiledikleri organlar da değişiklik gösterir. Göz enfeksiyonları da bazı mikropların göz ile teması sonrası ortaya çıkan enfeksiyon hastalıklarıdır. Gözlerden birinde veya her ikisinde birden meydana gelebilen enfeksiyonlar görme organının hemen hemen her kısmını etkileyebilir. Bazı enfeksiyonlar birkaç gün içinde kendiliğinden geçerken bazı enfeksiyonlar sonrası görme kaybı gibi daha ciddi sağlık sorunları görülebilir (1).
Göz Enfeksiyonu Tedavisi
Göz enfeksiyonu tedavisinde uzman doktor enfeksiyona neden olan mikroorganizmayı belirledikten sonra kişiye özel bir tedavi planı hazırlar. Virüslere bağlı görülen viral enfeksiyonlarda antiviral ilaç kullanımı etkili olabilirken, alerjenlerin neden olduğu enfeksiyonlarda antihistaminikler (antialerjik ilaçlar) kullanılabilir. Bunların yanı sıra göz yaşı damlaları gözün nemli kalmasına yardımcı olabilir. Bu nedenle enfeksiyon bulunan kişilerde gözyaşı damlası kullanımı da sıklıkla başvurulan tedavi yöntemlerinden bir tanesidir (1).
Göz enfeksiyonu dünya genelinde yaygın görülen sağlık sorunlarından bir tanesidir. Erken tanı ve tedavi ile enfeksiyona bağlı komplikasyonları önlemek mümkündür. Siz de batma, kızarıklık, sulanma, kaşıntı gibi belirtiler fark ederseniz vakit kaybetmeden uzman bir doktora randevu almayı ve gerekli kontrolleri yaptırmayı ihmal etmeyin.
Göz Enfeksiyonu Teşhisi
Göz enfeksiyonu alanında uzman bir hekimin yapacağı fiziki muayene ile kolaylıkla teşhis edilebilir. Uzman hekim bazı durumlarda tanıyı doğrulamak ve enfeksiyonun türünü belirleyebilmek için laboratuvar tetkiklerinden de faydalanabilir (1).
Göz Enfeksiyonunun Önlenmesi
Enfeksiyon hastalıklarını tamamen engellemek mümkün olmasa da bazı önlemler alarak enfeksiyon riskini en aza indirmek mümkündür. Göz enfeksiyonundan korunmaya yardımcı olacak önerilerden bazıları şu şekilde sıralanabilir (3):
- Kirli ellerle yüze dokunmamak,
- Elleri ve yüzü düzenli olarak yıkamak,
- Sağlıklı ve dengeli beslenmek,
- Havlu gibi eşyaların temiz olmasına özen göstermek,
- Yastık kılıfı ve çarşafları haftada en az bir kez yıkamak,
- Kontakt lenslerin hastaya uygun olması,
- Kaliteli bir lens solüsyonu kullanmak,
- Enfekte biriyle yakın temastan kaçınmak.
Göz Enfeksiyonu Risk Faktörleri
Göz enfeksiyonlarına yakalanma riskini artıran çeşitli faktörler vardır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir (4):
- Kontakt lens kullanımı sırasında temizlik, kullanım süresi gibi faktörlere dikkat etmemek,
- Başka birisi ile havlu, yastık kılıfı gibi ortak eşyaları kullanmak,
- Kirli ellerle yüze dokunmak,
- Alerjenlere maruziyet,
- Bazı enfeksiyonlar damlacık yoluyla bulaştığı için hasta olan birisi ile aynı ortamda bulunmamaya dikkat edilmesi.
Yukarıda sayılanların yanı sıra bağışıklık sistemi zayıflığı, ileri yaş gibi faktörler de enfeksiyon riskini artırabilir.
Göz Enfeksiyonuna Bağlı Komplikasyonlar
Bazı enfeksiyon hastalıkları birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşebilir. Bununla birlikte enfeksiyonun türü ve şiddetine bağlı olarak erken dönemde tedavi edilmeyen enfeksiyonların ilerleyen dönemlerde sinüslere, beyine yayılma ve görme kaybına neden olma riski vardır (1, 3). Enfeksiyonlara bağlı görülen başlıca komplikasyonlar şu şekildedir:
- Enfekte olan göz ve çevresinde kızarıklık, kaşıntı, şişlik,
- Sulanma,
- Ağrı,
- Bulanık görme,
- Görme kaybı.
Göz Enfeksiyonu Türleri
Enfeksiyona neden olan mikroba bağlı olarak farklı çeşitlerde ortaya çıkabilen göz enfeksiyonlarının bilinen başlıca türleri aşağıdaki gibidir (3):
- Konjonktivit: Pembe göz olarak da adlandırılan konjonktivit göz enfeksiyonu denildiğinde ilk akla gelenlerden bir tanesidir. Konjonktiva adı verilen dış tabakanın enfeksiyonunu sonucunda gözler kızarır ve iltihaplanır. Bu durumun başlıca nedenleri arasında bakteri veya virüsler sayılabilir. Bunun yanı sıra alerji veya kimyasallara maruz kalma da konjonktivite yol açabilir. Bakteriyel konjonktivit için antibiyotik damlalar veya ilaçlar kullanılırken viral konjonktivit belirtileri genellikle 7-10 gün içinde kendiliğinden geçer. Alerjik konjonktivitte ise antihistaminikler kullanılabilir.
- Keratit: Keratit görme organının ön kısmını kaplayan şeffaf tabakanın yani korneanın iltihaplandığı bir sağlık sorunudur. Keratit mikroorganizmalara bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi yaralanma ve travma sonucunda da ortaya çıkabilir. Belirtiler arasında kızarıklık, şişlik, ağrı, fazla gözyaşı üretimi, bulanık görme, ışığa duyarlılık ve batma hissi bulunan keratitin tedavisi hastalığa neden olan faktöre bağlı olarak değişiklik gösterir.
- Endoftalmi (göz içi enfeksiyonu): Endoftalmi gözün iç kısmında bakteriyel veya mantarlara bağlı olarak şiddetli bir iltihaplanma ile karakterize olan bir sağlık problemidir. Candida mantar enfeksiyonları en yaygın endoftalmi nedenidir. Belirtiler arasında ağrı, görme kaybı, bulanık görme, kızarıklık, şişlik, akıntı ve parlak ışığa duyarlılık bulunabilir.
- Göz çıbanı: Göz çıbanı göz kapaklarının dış kenarında yer alan yağ bezlerinin iltihaplanmasına bağlı ortaya çıkan bir hastalıktır.
- Üveit: Üveit gözün orta tabakası olan uveanın zayıf bağışıklık sistemi, viral enfeksiyonlar, yaralanmalar gibi sebeplerle iltihaplanması durumudur.
- Periorbital selülit (göz kapağı selüliti): Periorbital selülit genellikle göz çevresindeki dokuların çeşitli sebeplerle enfekte olduğu bir sağlık sorunudur.
Göz Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
Kızarıklık, yanma, kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterebilen göz enfeksiyonuna bağlı görülen başlıca semptomlar şu şekildedir (1):
- Gözümüzdeki beyaz kısımda kızarıklık,
- Kaşıntı,
- Ağrı,
- Sulanma,
- Şişlik,
- Işığa karşı hassasiyet,
- Bulanık görme,
- İltihaplı akıntı,
- Akıntı nedeniyle kirpiklerin birbirine yapışması.
Yukarıda sayılanların yanı sıra bazı enfeksiyonlar görme kaybı gibi daha ciddi semptomlarla kendisini gösterebilir. Bu nedenle kızarıklık, kaşıntı gibi herhangi bir problem fark edenlerin uzman bir hekime danışması önemlidir.
Göz Enfeksiyonu Neden Olur?
Enfeksiyonlar bakteri, mantar, parazit ve virüs gibi mikropların neden olduğu sağlık sorunlarıdır. Lensle uyumak veya lensleri yeterince temizlememek, kirli yastık kılıfı kullanmak da enfeksiyon riskini artırabilir.
Enfeksiyona yol açan mikroorganizmalar arasında Bacillus, Enterobacteriaceae, Haemophilus influenza gibi bakteriler sayılabilir. Bunların yanı sıra Herpes simplex tip 1, Varicella zoster ve Adenovirüs gibi virüsler ile Candida mantarları da enfeksiyonların başlıca nedenleri arasında sayılabilir. Ek olarak yaralanmalar ve dışarıdan göze giren kontamine yabancı cisimler de enfeksiyon oluşumuna neden olabilir (1). Bunların yanı sıra çeşitli sebeplerle göz kapaklarının derisi ve kirpik dibi içinde bulunan yağ bezlerinin tıkanmasına bağlı olarak blefarit olarak da adlandırılan göz kapağı iltihabı ortaya çıkabilir (2).