Göz Bozuklukları Ehliyet Almaya Engel midir?

“Göz bozuklukları ehliyet almaya engel midir?” ehliyet almaya karar veren ve herhangi bir görme sorunu yaşayan kişiler tarafından cevabı merak edilen bir sorudur.

Göz bozuklukları, sürücülerin trafikte güvenli bir şekilde hareket etmesini zorlaştırabilen yaygın bir sağlık sorunudur. Sürüş için gerekli olan görsel, bilişsel ve fiziksel becerilerin bir kombinasyonuna sahip olmak gerekir. Ehliyet almak için göz sağlığı önemli bir kriterdir. Göz bozuklukları sonucunda oluşan göz bozuklukları, bireyin araç kullanma yeteneğini olumsuz yönde etkileyebilir.

Hangi Göz Bozuklukları Ehliyet Almakta Sorun Yaşatır?

Göz bozuklukları; gözün kırma kusurları, göz hastalıkları ve göz yaralanmaları olarak üç ana grupta incelenebilir. Bu gruplardan bazıları ehliyet almakta sorun yaşatabilir. Ehliyet almakta sorun yaşatan durumlardan bazıları şu şekildedir:

• Kırma Kusurları: Gözün gelen ışınları retinada net bir şekilde odaklayamaması durumudur. Miyopi, hipermetropi, astigmatizma ve presbiyopi gibi kırma kusurları, görme keskinliğini ve görme alanını azaltabilir. Kırma kusurları gözlük, kontakt lens veya lazer gibi yöntemlerle düzeltilebilir. Ancak, ehliyet almak için belirli bir görme keskinliği standardı vardır. Bu standardı sağlayamayan kişiler, ehliyet alamayabilir veya ehliyetlerinde kısıtlamalar olabilir.
• Göz Hastalıkları: Gözün yapısını veya fonksiyonunu bozan çeşitli rahatsızlıklardır. Glokom, katarakt, makula dejenerasyonu, diyabetik retinopati, retina dekolmanı, keratokonus, göz enfeksiyonları ve göz kuruluğu gibi bazı hastalıklar; görme keskinliğini, görme alanını, renk görme, kontrast duyarlılığı ve binoküler görme gibi görsel işlevleri bozabilir. Göz hastalıkları gözlük, kontakt lens, ilaç, damla, lazer veya cerrahi gibi yöntemlerle tedavi edilebilir.

Ehliyet almak için belirli bir görme standardını sağlayamayan kişiler ehliyet alamayabilir. Örneğin, Türkiye’de her iki gözde de en az 50 derece görme alanı olması gerekir.

• Göz Yaralanmaları: Gözün fiziksel olarak zarar görmesi durumudur. Göz yaralanmaları kaza, darbe, yanık, kesik, yabancı cisim, kimyasal madde, ışın veya enfeksiyon gibi nedenlerle oluşabilir. Bu durum görme keskinliğini, görme alanını, renk görme, kontrast duyarlılığı ve binoküler görme gibi görsel işlevleri bozabilir. Göz yaralanmaları ilaç, damla, pansuman, lazer veya cerrahi gibi yöntemlerle tedavi edilebilir. Ancak, ehliyet almak için belirli bir görme keskinliği ve görme alanı standardı vardır. Bu standardı sağlayamayan kişiler, ehliyet alamaz veya ehliyetlerinde kısıtlamalar olabilir. Örneğin, Türkiye’de tek gözü gören kişiler, ehliyet alabilirler, ancak ehliyetlerinde “tek göz” ibaresi yer alır ve araç kullanırken gözlük takmaları zorunlu olur.

Ehliyet Almadan Önce Göz Muayenesi Olmak Gerekir mi?

Araç kullanmak, iyi bir görme ve görsel algılama becerisi gerektirir. Görme bozukluğu olan kişiler trafikte karşılaştıkları renkli işaret ve ışıkları, araçların arka sinyal lambalarını, yansıtıcıları ve diğer görsel ipuçlarını normal gören kişilere göre daha zor veya yanlış tanıyabilir. Bu da tehlikeleri fark etme, mesafe ve hızı yargılama, değişen ışık koşullarına uyum sağlama ve diğer sürücüler ve yayalarla iletişim kurma gibi sürüş için gerekli olan görsel işlevleri bozabilir. Ehliyet almak için gerekli sağlık raporuna göre göz muayenesi olmak gerekmektedir. Ehliyet için göz muayenesi ile görme dereceleri saptanarak yeterli görme seviyesine sahip kişilere ehliyet almak için rapor düzenlenmektedir.

Renk Körü Kişiler Ehliyet Alabilir mi?

Renk körlüğü olan kişiler araç kullanırken daha fazla sürüş hatası yapma, kaza riski taşıma veya sürüşten kaçınma eğiliminde olabilirler.

Renk körlüğünün araç kullanma yeteneği ve güvenliği üzerindeki etkileri renk körlüğünün türüne, derecesine, bireysel farklılıklara ve sürüş ortamına göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, kırmızı-yeşil renk körlüğü olan kişiler trafik ışıklarını, araçların arka sinyal lambalarını ve yansıtıcıları daha zor tanıyabilir. Mavi-sarı renk körlüğü olan kişiler ise trafik işaretlerini, yol çizgilerini ve diğer araçları daha zor ayırt edebilir. Renk körlüğü olan kişiler renkleri tanımak için başka ipuçlarına (örneğin şekil, konum, parlaklık, kontrast, hareket gibi) daha çok güvenmek zorunda kalabilir. Ancak, bu ipuçları her zaman yeterli veya doğru olmayabilir. Ehliyet almak isteyen kişiler, yetkili sağlık kuruluşları tarafından yapılan sağlık raporu almaları gerekir. Sağlık raporunda kişinin görme keskinliği, görme alanı, renk görme, kontrast duyarlılığı ve binoküler görme testleri yapılır. Renk görme testi için genellikle Ishihara testi kullanılır ve kişinin kırmızı ve yeşil renkleri ayırt edebilmesi beklenir. Renk körlüğü olan kişiler ehliyet alabilir ancak ehliyetlerinde “renk körü” ibaresi yer alır.

Tek Gözü Gören Kişiler Ehliyet Alabilir mi?

Tek gözü gören kişiler, (diğer adıyla monoküler kişiler) bir gözü tamamen kör veya çok düşük görme keskinliğine sahip olan kişilerdir. Tek gözü gören kişiler, araç kullanırken bazı zorluklar yaşayabilir. Bunlar arasında derinlik algısı, mesafe ve hız tahmini, görme alanı, kontrast duyarlılığı, parlama hassasiyeti ve gece görüşü gibi görsel işlevlerde bozulma durumları yer alabilir. ‘Tek göz ehliyet alabilir mi?’ sorusunun cevabı ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Tek gözü gören kişiler araç kullanma yeteneği ve güvenliği açısından, farklı ülkelerde farklı yasal ve tıbbi şartlara tabi tutulabilirler.

Tek gözü gören kişilerin ehliyet alma şartları, ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Bazı ülkeler, tek gözü gören kişilere ehliyet vermeyi yasaklarken, bazı ülkeler ise tek gözü gören kişilere ehliyet verir, ancak bazı kısıtlamalar veya ek testler uygulayabilir. Ehliyet alma şartları araç türüne, görme bozukluğunun seviyesine ve yasal düzenlemelere göre değişiklik gösterebilir. Ehliyet almak isteyen kişiler, yetkili sağlık kuruluşları tarafından yapılan sağlık raporu almaları gerekir. Sağlık raporunda, kişinin görme keskinliği, görme alanı, renk görme, kontrast duyarlılığı ve binoküler görme testleri yapılır.

Türkiye’de tek göze sahip olan bireylere ehliyet verilmeyebilir. Bununla birlikte sağlıklı olan gözleri ile belirli bir görme keskinliği standardını karşılayabilen bireyler, sağlık kurulu kararı ile ehliyet alabilir.

Pitozis (Göz Kapağı Düşüklüğü) Ehliyet Almaya Engel midir?

Pitozis, üst göz kapağının normalden daha aşağıda olması ve gözün tam açılmaması durumudur. Pitozis doğuştan olabileceği gibi yaşlanma, travma, enfeksiyon, nörolojik hastalık veya göz ameliyatı gibi nedenlerle de sonradan gelişebilir. Bu durum gözün görme alanını kısıtlayabilir ve görme keskinliğini, derinlik algısını ve sürüş güvenliğini olumsuz etkileyebilir.

Türkiye’de pitozis rahatsızlığı bulunan kişiler ehliyet alabilir. Bununla birlikte pitozisin görme alanını ne kadar kısıtladığına bağlı olarak ehliyetlerinde bazı kısıtlamalar olabilir. Örneğin, bazı durumlarda pitozis olan kişilerin sadece gündüz veya belirli saatlerde araç kullanmalarına izin verilir.

Diplopi(Çift Görme) Ehliyet Almaya Engel midir?

Diplopi, aynı nesnenin iki ayrı görüntü olarak algılanması durumudur. Diplopi gözlerin uyumsuz hareket etmesi veya göz sinirlerinin veya kaslarının hasar görmesi sonucu ortaya çıkabilir. Bu durum sürüş için gerekli olan görme keskinliği, görme alanı, derinlik algısı ve görsel koordinasyonu bozabilir. Diplopi olan kişiler araç kullanırken tehlikeleri fark etmekte, mesafe ve hızı yargılamakta, değişen ışık koşullarına uyum sağlamakta ve diğer sürücüler ve yayalarla iletişim kurmakta zorlanabilirler. Bu nedenle Türkiye’de diplopi ehliyet almaya engel bir durumdur. Bununla birlikte diplopi düzeltebilen gözlük, kontakt lens, prizma veya cerrahi gibi yöntemler kullanılması durumunda ehliyet için sağlık raporu uygun görülebilir.

Ehliyet İçin Göz Numarası Kaç Olmalıdır?

Ehliyet almak isteyen kişiler göz muayenesinden geçmeleri ve belirli bir görme keskinliği standardını karşılamaları gerekir. Göz ehliyet şartları uygun olan bireyler doktor tarafından verilen rapor ile ehliyet alabilir.

Görme keskinliği, gözün belirli bir mesafeden net bir şekilde görebilme yeteneğini ifade eder. Görme keskinliği gözlük veya kontakt lens kullanımıyla düzeltilebilir. Ehliyet almak için gereken göz numarası sürücü belgesi sınıflarına göre farklılık gösterir. Ehliyet sınıflarına göre belirlenen minimum görme keskinliği standartları aşağıdaki şekildedir:

• A1, A2, A, B, BE, F, G, H ve K sınıfı sürücü belgesi için bir gözün görme keskinliği 2/10’dan, her iki gözün toplam görme keskinliği ise 12/20’den az olmamalıdır. Bu, bir gözün en az %20, her iki gözün ise en az %60 görme keskinliğine sahip olması gerektiği anlamına gelir. Gözlük veya kontakt lens kullanarak bu standardı sağlayan kişiler, ehliyet alabilir Bu kişilerin ehliyetlerinde “gözlük” ibaresi yer alır ve araç kullanırken gözlük veya kontakt lens takmaları zorunlu olarak kabul edilir.
• C1, C1E, C, CE, D1, D1E, D ve DE sınıfı sürücü belgesi için bir gözün görme keskinliği 6/10’dan, her iki gözün toplam görme keskinliği ise 16/20’den az olmamalıdır. Bu, bir gözün en az %60, her iki gözün ise en az %80 görme keskinliğine sahip olması gerektiği anlamına gelir. Bu durumda da gözlük veya kontakt lens kullanarak bu standardı sağlayan kişiler, ehliyet alabilir.

Ehliyet almak için göz numarası, sürücü belgesi sınıflarına göre değişir. Türkiye’de, 1. grup sürücüler için göz numarası -6.00 ile +6.00 arasında, 2. grup sürücüler için ise -8.00 ile +8.00 arasında olmalıdır. Gözlük veya kontakt lens kullanarak bu standardı sağlayan kişiler, ehliyet alabilir.

Kaynakça

https://bmjopen.bmj.com/content/10/11/e040881

https://road-safety.transport.ec.europa.eu/system/files/2021-07/new_standards_final_version_en.pdf

https://www.aao.org/eye-health/tips-prevention/vision-driving

http://orcid.org/0000-0002-5285-1507

http://orcid.org/0000-0003-4820-0397

http://orcid.org/0000-0002-5764-1306

http://orcid.org/0000-0001-8385-2003

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

https://www.nvi.gov.tr/konya/surucubelgesi

https://www.rcpjournals.org/content/clinmedicine/22/2/104

https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnhum.2022.927712/full

https://academic.oup.com/book/25259/chapter/189811082

https://europepmc.org/articles/PMC512485

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/cxo.12396

https://www.academia.edu/5664662/Colour_blindness_in_everyday_life_and_car_driving