Şaşılık

Şaşılık, gözlerin aynı hizada olmadığı durumlarda ortaya çıkan bir göz bozukluğudur. Bu durumda, bir göz dümdüz ileri doğru bakarken, diğer göz farklı yöne bakar. Şaşılık, göze etki eden ve beyinden gelen sinirlerde veya kaslarda bir sorun nedeniyle ortaya çıkar. Şaşılık, daha yaygın olarak bebekler ve çocuklarda görülse de, ileri yaşlarda olan bireylerde de ortaya çıkabilir. Bu durumun diğer nedenlerinden bazıları ise çeşitli göz hastalıkları, stres ve tümör olarak sayılabilir. Şaşılık, çift görme dışında, baş ağrısı ve yorgunluk gibi sorunlara da neden olabilir.

Doğuştan gelen şaşılık, bu rahatsızlığa ait tedavileri gerektirirken, sonradan gelişen şaşılık ise altta yatan sağlık sorunlarının tedavisi ile düzeltilebilir. Tedavi, şaşılığın şiddetine, nedenine ve hastanın yaşa göre değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında gözlükler, göz egzersizleri, göz kaslarını güçlendirmek için cerrahi girişimler ve düzeltici lensler gibi seçenekler yer alabilir. Şaşılık tedavi edilmediğinde, gözün görmesini olumsuz yönde etkileyeceğinden görme kaybı gibi daha ciddi sorunlara neden olabilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu sebeple, tedavinin mümkün olan en erken zamanda yapılması gerekir.

GÖZ DOKTORLARIMIZDAN RANDEVU ALMAK İÇİN TIKLAYIN

Şaşılık Nedir?

Şaşılık, gözlerin aynı hizada olmadığı bir göz bozukluğudur. Normalde gözler aynı hizada olmalı ve aynı yöne bakmalıdır. Ancak şaşılık durumunda bir göz normal pozisyonunu kaybeder ve bir göz belli bir yöne bakarken diğer göz farklı bir yöne bakar. Bu nedenle, çift görme veya kırma kusuru olarak bilinen her iki gözün farklı yerlere odaklanmasına ve farklı görüntüler almalarına neden olan durum oluşabilir.

Şaşılık, genellikle doğuştan gelen bir sorundur, ancak sonradan gelişmiş de olabilir. Doğuştan gelen şaşılık, bebeklerde veya çocuklarda fark edilebilir ve erken teşhis ve tedavi edilmesi gerekir. Kazanılmış şaşılık ise, nörolojik hastalıklar, travmalar, enfeksiyonlar veya tiroit bezindeki bozukluklar gibi birçok farklı nedenle ortaya çıkabilir.

Şaşılık, tedavi edilmediğinde, görme kaybı gibi daha ciddi sorunlara neden olabilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, şaşılık şüphesi olan kişilerin bir göz doktoruna danışması ve teşhis ve tedavi için gerekli adımları atması önemlidir.

Şaşılık Neden Olur?

Şaşılık, gözün kaymasına bağlı olarak uygun bir şekilde hizalanmadığı bir göz hastalığıdır. Şaşılık nedenleri karmaşıktır ve genellikle birden fazla faktöre bağlıdır. Bu duruma sebep olan başlıca nedenler; gözlerdeki sinir hasarı veya göz çevresindeki kasların çalışmamasıdır. Şaşılık oluşumunda rol oynayan bazı nedenler ise şöyledir:

• Göz kaslarının zayıf olması veya kasların koordinasyonunda sorun olması
• Nörolojik bozukluklar, özellikle beyin hasarı veya sinir sistemi sorunları
• Genetik yatkınlık, ailede şaşılık öyküsü olan çocuklar
• Göz yaralanmaları
• Kafa travması
• Beyin felci veya inme
• Tembel göz hastalığı
• Serebral palsi hastalığı
• Ateşli hastalıklar

Şaşılık Belirtileri Nelerdir?

Şaşılığın en net belirtisi, gözlerin normal hizasından farklı bir yöne bakmasıdır. Bu durum, gözlerin her ikisinin de aynı hizaya bakmadığı zaman ortaya çıkar. Genel olarak şaşılık belirtileri şunları içerebilir:

• Gözlerin birinin diğerinden farklı bir yöne bakması
• Göz kayması olması
• Çift görme veya bulanık görme
• Baş ağrısı
• Göz yorgunluğu
• Göz kırpma veya kırpmada zorluk
• Işığa karşı duyarlılık
• Gözlerin birinin daha küçük görünmesi
• Derinlik algısının azalması

Yukarıda bahsedilen belirtiler, yorgunluk ve stresten sonra görülebilir veya sürekli olabilir.

Şaşılık belirtileri fark edildiğinde, bir göz doktoruna başvurulması önerilir. Göz doktorları, belirtilerin ne zaman başladığına ve ne kadar süredir devam ettiğine göre, uygun bir tedavi uygular.

Şaşılık Çeşitleri Nelerdir?

Şaşılık çeşitleri, şaşılık tipine, şaşılık derecesine, şaşılık yönüne ve yaşına bağlı olarak değişebilir. Şaşılık çeşitlerinden bazıları ise aşağıdaki gibidir:

• Ezotropya (içe şaşılık): Gözlerden biri burun tarafına doğru bakarken diğeri normal bakış pozisyonunda olur.
• Ekzotropya (dışa şaşılık): Gözlerden biri, gözün dış kısmına doğru bakarken diğeri normal bakış pozisyonundadır.
• Hipertrofi (yukarı şaşılık): Bir göz normal pozisyonda iken diğeri yukarı doğru bakar.
• Hipotropi (aşağı şaşılık): Bir göz normal pozisyonda iken diğeri aşağı doğru bakar.
• Karmaşık Şaşılık: Gözlerden biri birden fazla yöne doğru bakarken veya değişen yönlerde şaşılık oluşur.
• Kısmi Şaşılık: Gözlerden biri normal pozisyonda iken diğeri hafif şaşı pozisyonda oluşur.

Bu şaşılık türleri genellikle birbirleriyle birleşerek, karmaşık şaşılıklara neden olabilir. Bununla birlikte, her hasta farklı bir şaşılık türüne sahip olabilir ve doğru teşhis ve tedavi için göz doktoru tarafından muayene edilmelidir.

Şaşılık Nasıl Teşhis Edilir?

Şaşılık teşhisi, bu duruma ait birtakım belirtiler olduğunda bir göz doktoru tarafından konulabilir. Doktorlar, ilk olarak detaylı bir muayene ile gözlerin hareketlerini, pozisyonunu ve koordinasyonunu kontrol eder. Muayene sırasında ayrıca, şaşılık testleri de yapılabilir. Şaşılık genel olarak şu şekilde teşhis edilebilir:

• Kornea ışık refleks testi
• Görme keskinliği testi
• Retina muayenesi

Şaşılık Tedavisi

Şaşılık tedavisi, şaşılık türüne, derecesine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre değişebilir. Gözlük, oküloplastik cerrahi, botulinum toksini enjeksiyonları veya göz kaslarının cerrahi olarak düzeltilmesi, şaşılık tedavisi için kullanılan yöntemlerdir. Hangi tedavinin en uygun olduğu, her hastanın bireysel durumuna göre belirlenir. Şaşılık tedavisi, amaçlanan hedefe ulaşana kadar devam edebilir. Şaşılık tedavisinde kullanılan bazı yöntemler ise şöyledir:

• Gözlük: Hafif şaşılık durumlarında, gözlük kullanımı bu durumu düzeltmek için yeterli olabilir. Gözlük, göz kaymasının önüne geçebilir ve şaşı gözü diğer gözle aynı hizada tutmaya yardımcı olabilir.
• Göz Egzersizleri: Göz egzersizleri, gözün hareketini düzeltmeye fayda sağlayabilir. Gözlerin doğru şekilde bakmasına yardımcı olmak için kas kontrolleri ve beyinle göz arasındaki koordinasyonu düzeltmeye yarayan göz egzersizleri yapılabilir. Bu egzersizler, göz doktoru rehberliğinde yapılan ve düzenli uygulandığında olumlu sonuç veren bir yöntemdir.
• Oküloplastik Cerrahi: Bazı şaşılık vakalarında, göz kapaklarının ve göz çevresinin cerrahi müdahalesi gerekebilir. Bu işlem, göz kapaklarını veya göz çevresindeki kasları düzelterek şaşılık düzeltme işlevi görebilir.
• Botulinum Toksini Enjeksiyonları: Botulinum toksini enjeksiyonları, göz kaslarının kontrolünü geçici olarak azaltarak şaşılık düzeltme işlevi görebilir. Bu yöntem, cerrahi müdahaleye hazırlık aşamasında veya cerrahi müdahaleye uygun olmayan hastalarda kullanılabilir.
• Cerrahi Müdahale: Şaşılık tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biri olan cerrahi müdahaleler, göz kaslarını cerrahi olarak düzeltilmesini kapsar. Bu işlem, göz kaslarının zayıflatılması veya güçlendirilmesi yoluyla şaşılık düzeltme işlevi görebilir.

Tedavi, erken tanı ve tedaviyle daha başarılı olma olasılığı artar. Hastaların, tedaviden önce doktorlarının önerilerini dikkatle takip etmesi önemlidir.

Şaşılıkta Erken Tanı ve Tedavinin Önemi

Şaşılık; çift görme, baş ağrısı, okuma güçlüğü ve hatta ileri vakalarda görme kaybına yol açabilir. Erken tanı ve tedavi, bu belirtilerin ortaya çıkmasını engelleyebilir veya minimize edebilir. Özellikle, ailede gözünde kayma olan varsa erken tanı ile çocukluk çağındaki şaşılık vakalarının ilerlemesinin önüne geçilmiş olabilir. Bu nedenle, çocukların 2-5 yaşından sonra düzenli olarak göz muayenelerinin yaptırılması önerilir. Çocuklarda şaşılık, okuma sorunlarına da yol açabileceğinden tedaviye ne kadar erken başlanırsa okulda başarılı olma olasılığı da o kadar artar. Şaşılıkta erken tanı ve tedavi, göz sağlığını korumak ve hastalık belirtilerini önlemek için önemlidir. Bu nedenle, düzenli göz muayeneleri yaptırmak ve şaşılık belirtileri fark edildiğinde hemen bir uzmana başvurmak önemlidir.