Kuru Göz Nedir? Kuru Göz Tedavisi Nasıldır?

Kuru Göz, gözyaşının yetersiz kalması veya gözde yeterli kayganlığı sağlayamaması sonucu oluşan bir göz rahatsızlığıdır. Gözyaşı sürekli olarak üretilen ve göz yüzeyinin kaygan, nemli ve temiz kalmasını sağlayan sıvıdır. Bu sayede net ve pürüzsüz görüş sağlanmasına ve gözlerin enfeksiyonlara karşı korunmasına yardımcı olur. Ancak bazı durumlarda gözyaşının üretilmesinde, işlevinde veya kalitesinde problemler oluşabilir ve gözler doğrudan etkilenebilir. Gözyaşı üretimi ve işlevi birçok nedene bağlı olarak yetersiz olabilir. Gözyaşı kalitesinin değişmesi, yaşlanma, gözyaşı üretiminde problemler, ilaçlar ve enfeksiyon gibi faktörler gözyaşı üretilmesini olumsuz etkileyebilir. Yetersiz ve kalitesi düşük gözyaşı; gözde rahatsızlık hissi, yanma, batma, kaşınma ve iltihaplanmaya yol açabilir. Kuru gözler, günlük aktiviteleri ve sosyal yaşamı olumsuz etkileyebilir, görme problemlerine ve acı hissine neden olabilir, kızarıklık oluşumuna yol açabilir. Ayrıca tahriş olan gözlerde iltihaplanma da görülebilir ve bu durumda ek tedaviler gerekebilir. Gözlerde kuruluğun ve bağlı diğer semptomların kontrol altına alınabilmesi için kullanılan çeşitli tedavi yöntemleri vardır. Kuru Göz tedavisinde altta yatan nedenin tespit edilmesi önemlidir (1).

kuru göz

Kuru Göz Nedir?

Gözlerin nemli kalması sürekli gözyaşı üretimi ile sağlanır. Göz kapaklarının kapanmasıyla gözyaşı gözün ön tabakası olan korneaya yayılır. Gözyaşı, gözdeki yabancı maddeleri temizlemeye, göz yüzeyinin pürüzsüz kalmasını sağlamaya, göz enfeksiyonları riskini azaltmaya ve temiz bir görüş sağlamaya yardımcıdır. Net ve rahat bir görüş yakalamak için gözlerin gözyaşı filmine ihtiyacı vardır. Gözyaşı filmi katmanları farklı gözyaşı bezlerinden üretilir. Göz yüzeyini kaplayan ve gözleri dış etkenlerden korumaya yardımcı olan gözyaşı filmi 3 tabakadan oluşur:

Yağ tabakası:Gözyaşı filminin en dış katmanıdır. Gözyaşının çabuk kurumasını önlemeye ve gözyaşı yüzeyini pürüzsüz kılmaya yardımcıdır. Bu katman meibomian bezlerinde üretilir.
Sulu tabaka:Gözyaşı filminin orta katmanıdır. Gözyaşının çoğunluğunu oluşturan sulu katman gözü yabancı partiküllerden temizlemeye yardımcıdır. Bu katman lakrimal bezlerde üretilir.
Mukus tabakası:Gözyaşı filminin iç katmanıdır. Mukus, sulu tabakanın göz yüzeyinde yayılmasına yardımcı olur. Mukus olmadan gözyaşı göze yapışamaz ve gözün nemli kalması sağlanamayabilir. Mukus konjonktivada üretilir. Konjonktiva göz beyazını örten ve göz kapaklarının içinde kalan şeffaf yapıdır.

Gözlerde normalden fazla gözyaşı olması durumunda göz kapaklarının köşelerinde konumlanmış kanallar yardımıyla fazla gözyaşı burnun arkasına doğru küçük drenaj kanallarına akar. Göz filmi tabakalarının bir veya daha fazlasının etkilenmesi, gözlerin tahriş olması, yeterince gözyaşı üretilememesi ve gözyaşı drenajının dengede olmaması durumunda kuru gözler oluşabilir. Gözyaşı filmi yapısının bozulması gözde yanma, kaşınma, sulanma gibi rahatsızlıklara sebebiyet verebilir (2, 3).

Kuru Göz Nedenleri

Kuru gözlere sahip kişilerde yeterli gözyaşı üretilemez veya üretilen gözyaşı kalitesi düşük olabilir. Gözyaşı üretiminde problemlere neden olabilen çeşitli durumlar vardır:

Yetersiz gözyaşı üretimi: Yaşlanma, bazı ilaçlar ve tıbbi durumlar gibi etkenler nedeniyle gözyaşı üretimi azalabilir. Rüzgâr, güneş ve kuru iklimler ise gözyaşının hızlı buharlaşmasına yol açabilir. Gözyaşı üretimi azaldığında ve gözyaşı buharlaşması hızlandığında gözlerde kuruluk oluşabilir.
Düşük kaliteli gözyaşı üretimi:Sağlıklı gözyaşı yapısı 3 katmandan oluşur. Yağ, su ve mukus katmanları gözyaşının işlevini sürdürmesinde önemli yere sahiptir. Bu katmanların birinin veya daha fazlasının eksik olması gözyaşı kalitesinin düşmesine neden olabilir. Düşük kaliteli gözyaşı korneanın her yerine ideal bir şekilde yayılamaz ve kuru gözlere yol açabilir.
Yaşlanma: Doğal yaşlanma süreci gözlerde gözyaşı üretiminin zayıflamasına ve kuru göz semptomlarına neden olabilir.
İlaçlar: Antihistaminikler (alerji ilaçları), tansiyon ilaçları, dekonjestanlar ve antidepresan grubu bazı ilaçlar gözyaşı üretimini olumsuz etkileyebilir.
Çevre koşulları:Rüzgâr, güneş, duman ve kuru iklim koşullarına maruziyet nedeniyle gözyaşı buharlaşması hızlanabilir ve sonuç olarak gözlerde kuruluk oluşabilir. Bunun yanı sıra telefon, bilgisayar ve televizyon ekranlarına uzun süre bakmak da göz kuruluğuna sebebiyet verebilir.
Tıbbi durumlar: Diyabet, tiroid hastalıkları ve romatoid artrit gibi hastalıklarda kuru göz semptomları görülme olasılığı yüksek olabilir. Ek olarak göz kapaklarında veya yüzeyinde iltihaplanma sonucu gözlerde kuruluk oluşabilir.

Yaygın nedenlerin yanı sıra kadınlarda hamilelik ve menopozda hormonal değişiklikler sonucu kuru göz gelişme olasılığı yüksek olabilir. Kontakt lenslerin uzun süreli kullanılması gözlerde kuruluğa yol açabilir. Ayrıca LASIK cerrahisi de gözyaşı üretimini olumsuz etkileyerek gözlerde kuruluk yapabilir (3).

Kuru Gözün Semptomları

Gözyaşının işlevinde aksaklık veya problemler gözler kuruluna yol açabilir. Kuru gözler nemli kalamaz ve rahatsızlık hissine neden olabilir. Genellikle gözlerde kuruluk her iki gözü de etkileyebilir ve şu semptomlar görülebilir:

Gözde yanma,
Gözde kaşıntı,
Bulanık görme,
Gözde kızarıklık,
Gözde batma hissi,
Işığa karşı hassasiyet,
Gözlerin içinde veya çevresinde mukus birikimi,
Gözlerde yabancı cisim hissi,
Kuru gözlere tepki olarak sulu gözler,
Kontakt lens takmada zorluk çekmek,
Gece görüşünde problemler,
Göz yorgunluğu.

Kuru gözlerde fazla sulanma görülebilir. Bunun nedeni tahriş olmuş gözlerin bu durumu düzeltmek amacıyla daha fazla gözyaşı üretmesi olarak açıklanabilir (1, 4).

Kuru Göz Tedavisi

Kuru Göz Tedavisi, normal seviyelerde gözyaşı miktarını sağlamayı ve korumayı amaç edinir. Kuru gözlere neden olan problemin çözümüne yönelik tedaviler önerilir. Gözlerde kuruluğun iyileştirilmesinde birincil seçenekler arasında genellikle suni gözyaşı solüsyonları kullanmak, gözyaşı üretimini arttırmaya ve iltihaplanma mevcutsa iltihap giderici tedavi sağlamaya yönelik uygulamaları içerir. Başlıca göz kuruluğu tedavi seçenekleri:

Gözyaşını artırmak amacıyla suni gözyaşı solüsyonları kullanılabilir. Genellikle hafif kuru göz vakalarında doğal gözyaşı üretimini artırmak amacıyla tercih edilebilir. Gözlerin daha fazla tahriş olmasını engellemek amacıyla koruyucu içermeyen solüsyonların kullanılması önerilebilir. Suni gözyaşı tedavisine yanıt vermeyen kişiler için ek tedaviler gerekebilir.
Gözyaşının korunması sağlanarak doğal olarak üretilen gözyaşlarının kaybının engellenmesi amaçlanır. Bu uygulamada gözyaşının aktığı kanalların bloke edilmesi sağlanır. Gözyaşı kanalları çıkarılabilen jel benzeri tıkaç veya silikonlar ile kapatılır. Bu sayede gözdeki gözyaşlarının daha uzun süre tutulması ve kaybı engellenebilir. Bazı durumlarda gözyaşı kanalları kalıcı olarak kapatılabilir.
Gözyaşı üretimini destekleyen gözyaşı damlası reçete edilebilir. Doktorun önerdiği omega 3 gibi bazı besin takviyeleri gözyaşı üretimine yardımcı olabilir.
Göz kapaklarında veya yüzeyinde oluşan iltihaplanmayı azaltmaya yönelik reçeteli göz damlası, merhem, temizleyici, sıcak kompres ve masaj uygulamaları önerilebilir.

Sıcak kompres veya göz maskeleri, tıkalı yağ bezlerinin iyileştirilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca yoğun atımlı ışık tedavisi ile göz kapaklarına yapılan masaj göz kuruluğu olan kişilerde semptomların hafifletilmesine katkıda bulunabilir (3, 5).

Kuru Göz Teşhisi Nasıl Konulur?

Kuru Göz teşhisinde göz muayenesi yapılır, kullanılan ilaçların değerlendirilir ve gözyaşı üretimini ölçen testler uygulanır. Kişilerin genel sağlık problemleri, kullandıkları ilaçlar ve maruz kaldıkları çevresel koşullar kuru göz teşhisinde kullanılabilecek bilgilerdir. Gözlerin fizik muayenesinde göz ve göz kapaklarının yapısı, göz kırpma işlevi kontrol edilebilir. Işık muayenesi ile kornea ve göz kapakları incelenebilir. Gözyaşı üretiminde anormallik şüphesi olduğunda çeşitli testler uygulanabilir:

Schirmer testi: Gözyaşı üretimini ölçen bir testtir. Alt göz kapaklarına kağıt şeritleri yerleştirilir ve birkaç dakika boyunca gözde bırakılır. Kağıtlara tepki olarak gözde üretilen gözyaşı, kağıt şeritlerde kapladığı alana göre değerlendirilir.
Yarık lamba muayenesi:Gözlerde üretilen gözyaşı miktarının belirlenmesine yardımcı olur. Gözlerin her birine ışık tutularak göz ve göz kapakları mikroskop yardımıyla incelenir.
Gözyaşı filmi kırılma testi (BUT): Gözyaşlarının buharlaşma hızının tespit edilmesinde kullanılabilir. Gözlere boya uygulanır ve gözyaşı filminin ne kadar süre sabit kaldığı tespit edilir.
Gözyaşı osmolarite testi:Gözyaşında bulunan su ve partiküllerin bileşimi ölçülür.

Ayrıca kuru gözlere yol açan altta yatan diğer sebeplerin varlığını araştırmak amacıyla antikor testleri gibi ek testler önerilebilir (3, 5).

kuru göz nedir

Bilgisayar Kullanımı ve Kuru Göz

Teknolojik gelişmeler nedeniyle günümüzde ekran karşısında geçirilen süre fazlalaşmıştır. Uzun süreli ve sürekli telefon ve bilgisayar ekranına bakmak gözlerde çeşitli rahatsızlıklara yol açabilir. Kuru göz bu rahatsızlıklardan biridir ve gözlerin tahrişine neden olabilir. Tipik olarak insanlar her 10 saniyede bir göz kırpar ve gözyaşı filmi yenilenir. Ancak tablet, bilgisayar ve telefon ekranlarına bakarken sık sık göz kırpılmayabilir. Evde ve iş yerinde uzun süre bilgisayara başında çalışmak kuru gözlere yol açabilir. Bu durumda ekrana maruziyet süresinin kısıtlanması, göz ve ekran mesafesinin arttırılması gerekebilir (6).

Gözler Nasıl Dinlendirilir?

Gözlerin dinlendirilmesi, tahrişin hafifletilmesi ve gözün nemli kalmasını sağlamak amacıyla evde bakım önerileri verilebilir. Gözlerde tahrişin ve dökülmelerin azaltılması, tıkanmış yağ bezlerinin gevşetilmesi için nemli bez uygulaması yapılabilir. Bezin sık sık ılık/sıcak suyla ıslatılması gözlerde rahatlamaya ve tıkalı yağ kanallarının gevşemesini sağlamaya yardımcı olabilir. Her gün düzenli olarak sıcak kompres yapılabilir. Göz bakımı ve temizliğinin yanı sıra yüz ve saç bakımına dikkat etmek göz iltihapları olasılığını düşürebilir. Hafif masajlar ile doktorunuzun önerdiği temizleme jelleri kullanılabilir.

Yapılan çalışmalara göre gözlerde yağ üreten bezlerin çalışmasını destekleyebilen omega 3 yağ asitlerinin kullanılması tahrişi azaltabilir. Ceviz, keten tohumu, kanola ve soya fasulyesi yağları, somon, ton, sardalya, alabalık ve uskumru gibi yağlı balıklarda omega-3 bulunur. Doğal besinlerin yanı sıra omega-3 yağı ve kapsülleri doktora danışarak kullanılabilir. Gözyaşının hızlı buharlaşmasını engellemek için güneş gözlüğü kullanılabilir, klima, vantilatör ve saç kurutma makinesi kullanımına dikkat edilebilir. Günlük içilen su miktarı arttırılabilir ve nemlendirici filtreler kullanılabilir (7).

Kaynakça

Tarih: 21/11/2024