Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Nedir? Nasıl Geçer?

Blefarit, göz kapağının çeşitli nedenlerle iltihaplanması olarak bilinen bir durumdur ve genellikle her iki göz kapağını da etkileyecek şekilde göz kapağı çizgisi boyunca görülür. Bazı durumlarda kirpik tabanına yakın, kirpik diplerinde yerleşim gösteren küçük yağ bezleri tıkandığında tahriş, kızarıklık ve şişkinlik ile kendini gösterir. Bir takım hastalıklar nedeniyle ve göz kapaklarının ve kirpiklerin hijyenine yeteri kadar özen gösterilmediği durumlarda blefarit tablosu ortaya çıkabilir. Blefarit, tedavisi zor olan ve zaman alan göz hastalıkları arasında bulunan kronik bir durumdur ve kirpik dibi iltihabı belirtilerini tolere etmek hastalar için her zaman mümkün olmayabilir. Bununla birlikte görme fonksiyonlarında kalıcı hasara yol açmaz ve enfeksiyöz olmayan vakalarda bulaşıcı değildir. Arka blefarit ile birlikte bu hastalık ön blefarit olmak üzere 2 ye ayrılır. Kirpik dibi iltihabında ön ve arka ayrımı kapaklar kenar tutulumuna göre belirlenir. Yağlı cilde sahip olmak, seboreik dermatit gibi bazı cilt hastalıkları, kontakt lens kullanımı, göz kuruluğu gibi çeşitli durumlar blefarit görülme riskini artıran faktörler arasında yer alır.

Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Nedir?

Kirpik dibi iltihabı göz kapaklarının iltihaplanması anlamına gelir. Kırmızı göz, şişkinlik, ödem, ağrı, yanma, kaşınma, batma ve ısı artışı gibi rahatsız edici semptomlar göz kapağı iltihabına eşlik edebilir. Kirpik diplerinde pullanma ve yağlı kabuklanma görülebilir. Blefarit belirtilerini erken tanımak ve doktora doğru zamanda başvurmak semptomların hafifletilmesi ve komplikasyonların önüne geçilebilmesi açısından önemlidir.

Kirpik dibi iltihabı genellikle her iki gözde de ortaya çıkar. Özellikle yağlı cildi olanlar, kepek sorunu yaşayanlar ve gül hastalığı (rosacea) olanlarda yaygın görülen bir göz hastalığıdır. Kirpik dibi iltihabı görülme yerine göre göz kapaklarının içi (posterior blefarit) ve göz kapaklarının dışı (ön blefarit) olmak üzere 2’ye ayrılır. Göz kapaklarının köşelerinde görülen blefarit tipi ise açısal blefarit olarak adlandırılır. Blefarit tekrarlayabilen kronik bir hastalıktır ancak önlemek için ömür boyu günlük temizlik rutinini sürdürmek gibi bazı önlemler alınabilir.

Göz Kapağı İltihabı Çeşitleri Nelerdir?

Blefarit akut yani ani başlangıçlı ve kısa süreli olarak görülebildiği gibi vakaların daha büyük bir kısmında ise kronik yani devamlı şekilde görülür. Hastalık ön blefarit ve arka blefarit olarak iki şekilde görülebilir:

• Anterior (ön) blefarit: Göz kapağının ön ve dış kısmında, kirpilerin göz kapaklarına yerleştiği yerde ortaya çıkan bu blefarit çeşidinde genellikle kirpik dipleri kızarık, şişkin ve kepekli bir görünüme sahiptir.
• Posterior (arka) blefarit: Göz kapağının altında yer alan ve yağ üretiminde görevli meibom bezlerinin yağ ile tıkanması neticesinde ortaya çıkan blefarit tipidir.

Göz Kapağı İltihabının Sebebi Nedir?

Kirpik dibi iltihabının kesin nedeni henüz belirlenmemiştir. Bununla birlikte gözyaşı problemlerinde, bazı cilt rahatsızlıklarında, yağ üretiminden sorumlu meibom bezi hastalıklarında ve çeşitli enfeksiyonlar nedeniyle göz kapağı iltihabı ortaya çıkabilir. Ön blefarit nedenleri akne, alerjiler, kuru gözler, kirpiklere yerleşebilen bit gibi bazı zararlı mikroorganizmalar, enfeksiyonlar ve kepek (seboreik dermatit) olarak sıralanabilir.

Kontakt lens solüsyonları, göz damlaları ve makyaj malzemeleri alerji için yüksek risk oluşturur.

Posterior blefarit nedenleri meibom bezi disfonksiyonu (MGD), akne rosacea (gül hastalığı) ve kepek olarak özetlenebilir.

Seboreik blefaritte gözde kapaklar ve kenar kısımlarda yağlı pullanmalar görülür. Ülseratif blefaritte kabuklanma görülür ve bu kabuklar kaldırıldığıjnda kanama olabilir. Meibomian blefaritte göz yaşı içeriği ve kalitesi bozulacağından hastalığın şiddeti ve komplikasyonları artış gösterebilir.

Kirpik Dibi İltihabı Kalıcı Mıdır?

Kirpik dibi iltihabı oldukça rahatsız edici ve tekrarlayan bir durum olmasının yanı sıra genellikle kronik seyreden bir rahatsızlıktır. Bununla birlikte kalıcı görme kaybına neden olmaz ve özellikle günlük düzenli temizlik alışkanlığı ile kontrol altına alınabilir. Tedaviye rağmen çeşitli etmenler ile belirli dönemlerde tekrarlayabilir ve alevlenmeler ile seyredebilir.

Blefarit (Göz Kapağı İltihabı) Belirtileri Nelerdir?

Blefarit varlığında sık görülen bazı semptom ve bulgular aşağıdaki gibidir:

• Şişmiş ve yağlı görünümlü göz kapakları
• Kaşınan, yanan, batan, kırmızı ve tahriş olmuş gözler ile göz kapakları
• Kirpikler ve göz kapağı kenarlarında kabuklanma, pullu görüntü ve buna bağlı göz kapaklarının birbirine yapışması
• Gözlerde kuruluk
• Fotofobi (ışığa karşı hassasiyet)
• Bulanık görüş
• Kirpiklerde dökülme
• Gözlerden uzağa doğru yönelen kirpikler (trichiasis)

Blefarite eşlik edebilen bazı komplikasyonlar da aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Renk kaybı, dökülme, yanlış uzama gibi kirpik problemleri
• Göz kapağı cildinde yaralanmalar ve tahriş
• Arpacık: Kirpik diplerine yakın gelişen ağrı ve şişkinlik ile karakterize bir enfeksiyondur.
• Şalazyon: Meibomian kisti olarak olarak da bilinen bu rahatsızlıkta kirpik dibinde yer alan yağ bezlerinin tıkanması sonucu semptomlar görülür.
• Konjonktivit: Gözün beyaz renkli sklera isimli tabakası ile birlikte göz kapağının iç kısmını örten konjonktiva tabakasının iltihaplanması
• Keratit: Gözün renkli kısmını örten en dış saydam ve kubbesel tabaka olan korneada iltihaplanma

Blefarit belirtileri görüldüğünde ayrıntılı bir fizik muayeneden geçmek ve doktorun reçetesine uygun ilaç ya da hijyen önerilerine uyum sağlamak rahatsız edici semptomların hafifletilmesinde yardımcı olabilir.

Göz Kapağı İltihabına Ne İyi Gelir?

Kişisel bakım ve hijyen önerileri kirpik dibi iltihabını önleme ve tedavi etmede en etkili ve güvenilir yollar arasında ilk sıradadır.

Göz kapaklarının ve kirpiklerin düzenli olarak temizlenmesi, hafif bir masajla kirpik dibinin ve göz kapaklarının düzenli olarak yıkanması, makyaj malzemelerinin bakımının sağlanması, yatarken mutlaka göz ve yüz makyajının iyice arındırılması enfeksiyon ve alerjik reaksiyonlar ile blefarit riskini azaltır. Kirpik dibi iltihabına iyi gelen bazı yöntemler aşağıdaki gibidir:

1. Gözlere ılık kompres uygulamak: Tedavide her gün düzenli olarak sıcak nemli ve temiz bez ya da pamuk ile göz kapağına ve kirpik diplerine masaj yaparak hijyen sağlamak blefarit tedavisinde faydalıdır. Ilık çay banyosu da gözleri rahatlatmak için yaygın olarak başvurulan bir yöntemdir.
2. Gözleri nemlendirmek: Özellikle kuru göz varlığında yapay gözyaşı damlası kullanmak semptomları hafifletebilir.
3. Kepek ve akar gibi zararlı mikroorganizmaların kontrolünü sağlamak: Özel ve katkı maddesiz kepek şampuanı kullanmak kepeğe bağlı blefarit gelişimini büyük ölçüde engelleyebilir.
4. Alternatif tıp yaklaşımları: Kirpik dibi iltihabı tedavisinde etkinliği kanıtlanmış bir alternatif tıp prosedürü yoktur. Bunun yanı sıra omega-3 yağ asitleri yönünden zenginleştirilmiş bir diyet ile beslenmek ya da omega-3 içeren takviye edici gıdalar tüketmek özellikle gül hastalığı ile ilişkili göz kapağı iltihaplanmasında iyi sonuçlar verebilir. Omega-3 yönünden zengin besinler başlıca somon, ton balığı, keten tohumu ve ceviz olarak sıralanabilir.

Blefarit (Kirpik Dibi İltihabı) Teşhisi Nasıl Konulur?

Kirpik dibi iltihabı tanısı genellikle klinik olarak, hastanın şikâyetlerine ve hastalık öyküsüne göre konulabilir. Kirpik dibi iltihabı teşhisinde kullanılan yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Ayrıntılı göz ve kirpik dibi muayenesi
• Ciltten sürüntü almak: Bazı vakalarda göz kapağında biriken yağ ve kabuktan örnek alınabilir ve alınan bu örnek mantar, bakteri, bit ya da alerji gibi durumların varlığını test etmek amacıyla kullanılabilir.

Blefarit (Kirpik Dibi İltihabı) Tedavisi

Blefaritin tedavisi için kesin çözüm sağlayan bir yaklaşım henüz bulunmamış olmakla birlikte semptomları gidermek ve olası komplikasyonların önüne geçmek için alınabilecek çeşitli önlemler aşağıdaki gibi özetlenebilir.

• Sıcak kompresler
• Göz kapağı peelingleri
• Antibiyotik içeren damlalar ve kremler, bazı durumlarda ağızdan antibiyotik kullanımı
• Gözyaşı damlaları
• Omega-3 (balık yağı)

Steroidli göz damlaları da komplikasyonları önlemek ve hastayı rahatlatmak için bazı vakalarda doktorun yönlendirmesiyle kullanılabilir. Blefarit tedavisinde en başarılı ve ucuz yol cilt ile göz kapağının hijyeninin sağlanması ve sürdürülmesidir. Cildin, saçların, saç derisinin ve gözlerin temiz tutulması, bebek şampuanı gibi temiz içerikli ürünlerle hijyen sağlanması enfeksiyon ve alerji riskini en aza indirir ve blefaritin tekrarlama sıklığını büyük ölçüde azaltır.

Blefarit vakalarının çoğu önlenemez. Bazı cilt faktörleri ve hastalıklar blefarit için yüksek risk oluşturur ve bu durumların kontrolü her zaman mümkün değildir. Blefarit semptomlarının hafifletilmesi ve kontrol altına alınabilmesi için aşağıdaki gibi bazı önlemler alınabilir:

• Elleri, yüzü ve saç derisini temiz tutmak,
• Kaşıntı varlığında temastan olabildiğince uzak durmak,
• Yatmadan önce göz makyajını iyice temizlemek,
• Hastalık süresince kontakt lens yerine gözlük kullanımını tercih etmek,
• Saçları yıkarken katkı maddeli şampuanlar yerine kepek önleyici veya bebek şampuanlarını kullanmak,
• Enfeksiyonlardan korunmak için özellikle göze uygulanan makyaj malzemelerinin temizliğine dikkat etmek

İyi bir göz kapağı ve kirpik hijyeni ve altta yatan cilt hastalıkları gibi durumların doğru tedavisi ile blefariti kontrol altına mümkün olabilir. Alevlenmeleri azaltmak, semptomları hafifletmek ve başarılı bir tedavi uygulamak için alanında uzman bir doktor ile birlikte tedavi ve takip planlaması yapmak önemlidir.