Sarı Nokta Tedavisi

Sarı nokta hastalığı (makula dejenerasyonu), Türkiye’de ve tüm dünyada 60 yaş üzeri kişilerde görme kaybı sebeplerinin başında gelmektedir. Özellikle tüm dünya baz alındığında, çalışan ana nüfusun yaşadığı görme kaybının en büyük nedenidir.

Sarı nokta hastalığı için kadınlar da erkekler de eşit derecede risk altındadır. Hastalığın en yaygın görülme sebebi genetik yatkınlıktır. Sigara içmek ve yetersiz beslenmek gibi nedenler de oluşumuna zemin hazırlayabilmektedir.

Sarı nokta hastalığı (makula dejenerasyonu) genellikle erken dönemde hiçbir belirti vermez. Orta seviyeye geldiğinde bir miktar belirti verebilmekteyken ileri seviyede görme kaybı fark edilir hale gelmektedir. Hastalığın tam teşhisi göz hekiminin yapacağı göz muayenesinde ve özellikle retinal bölgenin inceleneceği ileri tetkikler ile konulmaktadır.

Sarı nokta hastalığı kalıcı körlüğe neden olmamakla birlikte kontrol altına alınmadığı sürece ilerleyici tarzda merkezi görmede kayba sebep olmaktadır. Hastalığa yakalanan kişiler okuma, araç kullanma, tv seyretme gibi günlük işleri yaparken zorluk çekmektedirler.

Sarı nokta hastalığı, yaşa bağlı olarak ortaya çıktığı için genellikle yaşa bağlı makula dejenerasyonu diye adlandırılır. Hastalığın ıslak ve kuru tip olmak üzere iki farklı tipi vardır. Sarı nokta tedavisi (makula dejenerasyonu) için erken tanı görme kaybının mümkün olduğunca önüne geçilebilmesi için önem arz etmektedir.

Sarı Nokta Hastalığı Nedir?

Sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı makula dejenerasyonu) gözün retina tabakasında, net görmeden sorumlu olan makula bölgesindeki reseptör hücrelerinin ilerlemesi sonucu merkezi görmenin yitirilmesidir.

Makula bölgesi, gözümüzün arkasında yer almaktadır ve detayları görebilmemizi sağlayan bölgedir. Bu bölgenin yerine getirdiği işlev sayesinde kitap okuyabilme, ipliği iğne deliğinden geçirme ve daha bir çok ince ayrıntılı görüş isteyen işi yapabilmekteyiz.

Sarı nokta hastalığı olan kişilerde görme alanının merkezinde, sinir hücrelerinin ölmesiyle birlikte merkezi görme kaybı başlamaktadır. Merkezde başlayan bu görme kaybı zamanla kenarlara doğru genişler. Hastalar merkezde karanlık bir nokta görürken kenarlarda da halka şeklinde görürler. Tüm bunlar sonucunda hastaların yaşam kalitesi ciddi oranda etkilenmektedir.

Sarı Nokta Hastalığı Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?

Sarı nokta tedavisi kuru tip için daha çok özel vitamin destekleri ve yüksek dozda Omega-3 verilmesiyle yapılır ve tüm tedavi, ağızdan alınan ilaçlarla gerçekleştirilmektedir. Islak tip sarı nokta tedavisi ise daha çok göz içine anti-VEGF adı verilen ilaçların injekte edilmesiyle yapılmaktadır. Burada amaç hastalığın tedaviye yanıt vermesi, körlüğün engellenmesidir. Bu injeksiyonların çok sayıda tekrarı gerekebilmektedir.

Sarı nokta hastalığı yaş tipinin tedavisi ise ilaç tedavisi, göz içi enjeksiyon tedavisi ve makrovizyon ameliyatı ile gerçekleştirilmektedir. Ameliyat öncesinde yapılan simulasyon ile hastanın ameliyat sonrası için görmesinde ki olası artış miktarı ortaya koyulabilmektedir.

Erken tanı, görme kaybının durdurulabilmesi hatta belirli koşullarda iyileştirilebilmesi için önem arz etmektedir. Ameliyat sonrasında hastanın görmesi yakın ve uzak gözlük takması koşulu ile iyileştirilebilmekte, görme kayıplarının belli oranda önüne geçilebilmektedir.

Sarı Nokta Tedavisinde MACRO-vision (MAKRO-vizyon) Operasyonu

Sarı nokta hastalığı tedavisi için kullanılan ameliyat yöntemi makrovizyon ameliyatıdır. Retinanın görme merkezini etkileyen çeşitli hastalıklardan kaynaklı olarak merkezi görmesi ve dolaylı olarak uzak ve yakın mesafelerde görmesi bozulmuş hastaların mevcutta bulunan hastalıklarını tedavi etmeden, retina üzerine düşen görüntünün büyütülmesiyle, uzak ve yakında daha iyi görmelerini sağlayan operasyondur. Ameliyat sonrasında kullanılan uzak ve yakın gözlüklerle göz bir teleskop gibi kullanılmaktadır.

ŞEMA

Teşhisi Nasıl Gerçekleştirilir?

Sarı nokta hastalığı özellikle ileri yaşta görme kaybına neden olan çeşitli göz hastalıkları ve sistemik rahatsızlıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenden dolayı sarı nokta hastalığı tanısı için öncelik hastanın yaşadığı şikayetlerin, hem kendisi hem de ailesinin tıbbi öyküsünün detaylı olarak dinlenmesi ile başlanır.

Kişinin hastalığa sahip olup olmadığı için yapılan teşhis göz doktoru tarafından yapılan derinlikli bir göz muayenesi ile ortaya koyulabilmektedir. Hastaya, biyomikroskop ve çeşitli mercekler ve tomografi cihazları kullanılarak detaylı bir retina muayenesi yapılabilir. Farklı cihazlar kullanılarak da görme alanının kapsamı belirlenebilmektedir.

Böylece görme alanında meydana gelmiş bozulmalar teşhis edilir. Bozulmanın şekline göre sarı nokta hastalığının varlığı sorgulanabilmektedir.

Bu muayenenin daha rahat yapılabilmesi için göz bebeğini genişletmeye yarayan bir damla kullanılabilmektedir. Hekim, gerekli gördüğü takdirde floresan anjiyografi gibi retinadaki damar yapılarının incelenmesine yarayan bir yönteme de başvurabilmektedir.

Alınabilecek Tedbirler Nelerdir?

Sarı nokta hastalığında erken teşhisi belirlemek için yaptırılacak düzenli hekim kontrolü önemlidir.

Diğer sağlık sorunlarının kontrol altında tutulmasını sağlayın. Örneğin, kardiyovasküler bir rahatsızlığınız varsa, doktor kontrollerinizi aksatmadan düzenli ilaç kullanımını sağlayın.

Sigara kullanmayın, kullanıyorsanız da bırakın. Sigara sarı nokta hastalığı risk faktörlerini ciddi oranda arttırmaktadır.

Düzenli olarak egzersiz yapıp, sağlığınızı koruyun ve ideal kilonuzda kalın.

Meyve ve sebze ağırlıklı beslenin. Bu gıdalar makula dejenerasyonu risk faktörlerini azaltan antioksidanlar içermektedir.

Düzenli aralıklarla balık tüketin. Balıklarda bulunan Omega-3 asitleri, makula dejenerasyonunda riski azaltmaya yardımcı olmaktadır. Ceviz ve diğer kuruyemişlerin bir çoğu da omega-3 açısından zengin gıdalardır.

GÖZ DOKTORLARIMIZDAN RANDEVU ALMAK İÇİN TIKLAYIN

Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?

Aşağıdaki durumlarda ilgili hekime görünmenizde fayda vardır:

• Merkezi görüşünüzde kararma fark edersiniz.
• Renkleri ve ince ayrıntıları görmede güçlük yaşama, düz çizgilerin eğik görülmesi sorunu yaşarsanız.

Bu değişiklikler, özellikle 60 yaşın üzerindeyseniz, sarı nokta hastalığının ilk belirtileri olabilmektedir. Ayrıca ailesinde makula dejenerasyonu geçmişi olanların belli başlı belirtiler konusunda daha hassas davranmalarında fayda vardır.

Sarı Nokta Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Yaşa bağlı sarı nokta hastalığında gözün görme noktası olan makuladaki hücreler yavaş yavaş yitirilmektedir. Bu yüzden hastalık, bir anda çok fark edilebilir belirtiler vermez. Görme kaybı ortaya çıkana kadar hastalık fark edilemeyebilir. Farklı kişilerde farklı belirtiler ortaya çıkar. Bazı durumlarda bir yalnızca bir gözde belirtiler ortaya çıkabilmekte olup diğer gözde herhangi bir sorun yaşanmamaktadır.

Sarı nokta hastalığı ancak her iki göz etkilenmişse tanı koymak kolaylaşmaktadır. Başlangıçta verilen belirtiler renklerin soluk, yazıların bulanık görülmesi ve düz çizgilerin eğik olarak görülmeye başlanmasıdır. Sarı nokta hastalığı ilerledikçe bakılan noktanın ortasında koyu karanlık bir bölge oluşur, bulanıklık ve düz çizgilerin eğik görülmesi sorunları artar.

Ayrıca yakın okuma ve ince ayrıntılı işlerle uğraşma esnasında daha fazla ışığa ihtiyaç duyulmaktadır. Loş ışıklı ortamlara uyum sağlamada zorluk çekilmektedir. Hastalık ilerledikçe bu sorunlar kişilerin günlük faaliyetlerini tek başına gerçekleştirmesini bir süre sonra imkansız kılmaktadır.

Hastalığın Nedenleri Nelerdir?

Retina tabakasının kendine ait bir damar tabakası mevcuttur. Bu tabaka yine de kendi altında bulunan daha zengin başka bir damar tabakasından beslenmektedir.

Bu iki tabaka arasında filtre görevi görmekte olan ince bir zar tabakası vardır. Makula bölgesinde, ışık ve başka etkenlerle oluşan zararlı maddeler bu zar tabakasında temizlenmektedir. Temizlenen zararlı maddeler ise bir alttaki zengin tabakaya iletilir ve bu bölgeden dolaşım sistemi yardımıyla atılırlar.

Bugüne kadar tam olarak bilinemeyen bir nedenle bu bölgeden atılamayan zararlı maddeler bu bölgede birikerek, görme sistemi için olumsuz bazı olayları başlatır. Böylece sarı nokta hastalığı başlamış olur.

Risk Faktörleri Nelerdir?

Sarı nokta hastalığı risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

• Kadınlar,
• 65 yaş üstü kişiler,
• Renkli gözlü kişiler,
• Fazla kilo,
• Sigara içmek,
• Kalp damar sorunu olanlar,

daha riskli gruptadırlar.

Makula Dejenerasyonu Türleri Nelerdir?

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu gelişme türü bakımından ıslak ve kuru tipleri vardır.

Kuru Tip Makula Dejenerasyonu: Hastalığın en sık görülen türüdür. Hastaların %85’lik kısmında bu tür izlenmektedir. Retinanın makula bölgesinde drusen adı verilen sarı renkli küçük maddeler birikir ve makulaya zarar verir bu sebeple de görme kaybına sebep olabilmektedir.

Kuru tip sarı nokta hastalığını tedavi için düzenli göz doktoru kontroller önem kazanmaktadır. Vitamin ve minerallerden oluşan antioksidan ağırlıklı ilaç tedavisi kurup tip makula dejenerasyonu için öne çıkmaktadır.

Yaş Tip Makula Dejenerasyonu: Yaş tip sarı nokta hastalığı, hastaların, yüzde 10-15’inde bu tür görülmektedir. Makulanın altında anormal yapıda kan damarlarının genişlemesi sonucunda meydana gelir. Meydana gelen kanamalar ve damar dışına çıkan sıvılar sebebiyle makula yapısı zedelenmektedir. Bu durum ise görme kaybına sebep olabilmektedir.

Hastalığın bu türünde olan görme kaybı, uygun hastalar için makrovizyon tedavisi ile belirli bir oranda geri getirilebilmektedir.

Bu iki türün dışında Stargardt olarak bilinen genç tip makula dejenerasyonu, çocuklar ve gençlerde görülen sarı nokta hastalığı türünü oluşturmaktadır.

Amsler Grid Testinin Uygulama Şekli

Sarı nokta hastalığı için kesin tanı göz doktoru tarafından koyulmaktadır. Ancak bazı belirtilerin tespiti için faydalı olabilecek bir testtir. Amsler grid testini evde kendi kendinize uygulayabilirsiniz.

• Normalde okumak için kullandığınız gözlük ya da kontakt lens varsa takınız.
• Yukarıda görülen şemaya, iyi aydınlatılmış bir odada yüzünüzden yaklaşık 30 – 40 cm uzakta olacak şekilden bakınız.
• Bir gözünüzü elinizle kapatınız ve açık olan gözünüz ile ortadaki noktaya odaklanınız. Şemada yer alan büyük karenin her 4 köşesini de görüp görmediğinize dikkat ediniz.
• Diğer gözünüzü de aynı şekilde test ediniz.
• Çizgilerde dalgalanma, kırılma, bulanıklık görüyorsanız ya da köşeleri göremiyorsanız bunlar, sarı nokta hastalığı belirtileri olabilmektedir.
• Bu durumda en kısa zamanda retina hastalıkları uzmanı bir göz hekimine başvurmak gerekir.