Renk körlüğü testi, kişinin renklerle ilgili herhangi bir görme sorununa sahip olup olmadığının ortaya koyulması için yapılan bir dizi tanı yöntemini içermektedir. Bu testlerin içeriği sayesinde kişinin çeşitli renkleri algılamadaki yeterlilikler ölçülmektedir.
Gözün retina tabakasındaki koniler sayesinde kişi göze giren farklı kırılımlardaki ışığı farklı renkler olarak algılamaktadır. Retinadaki fovea bölgesinde bu konilerdeki yetersizlikler veya bu konilerin hiç olmaması sebebiyle kalıtsal renk körlüğü problemi ortaya çıkmaktadır. Bahsi geçen bu sebepten dolayı kişi bazı renkleri ayırt edemez.
Bir insanın tüm renklerin sağlıklı bir şekilde algılanması üç ayrı türdeki koni hücresinin eksiksiz bir biçimde işlev görmesi ile ilişkilidir. Trikromat sağlıklı bir biçimde üç renk ve karışımını algılayan görme için kullanılan bir kavramdır. Dikromat ise yalnızca iki koni hücresine sahip renk algılaması durumu için kullanılan bir kavramdır. Eğer kişi yalnızca iki koni hücresine sahipse, bu hücrelerin algıladığı temel renkler ve bunların birbirleriyle olan karışımlarını görebilmektedir.
Renk körlüğü testi ile kişinin renkleri algısında yaşanan problemlerin tümü ortaya koyulabilmektedir. Renk algılama problemlerini ortaya koyabilen birçok farklı test bulunmaktadır. Temelde 2 farklı tip olmak üzere birçok renk körü testi vardır. Bunlardan ilki renk görme problemini ortaya çıkartacak görme testleri diğeri ise bir renk görme yetersizliği tespiti sonrası bu yetersizliğin şiddetini ölçecek testlerdir.
Renk Körlüğü Tarama Testleri Hangileridir?
İshihara testi, bu testler arasında en popüler olanlarındandır. Kırmızı-yeşil renk algısının bulunmadığı türün ön tespitinde kullanılmaktadır.
Bu test çok sayıda dairesel ve çeşitli iç içe geçmiş renklere sahip görselden oluşur. Bu görseller çeşitli renkler ve tonlarından oluşan noktacıkları içermektedir. Ayrıca noktaların içerisinde gizlenmiş çeşitli işaretler, harfler ve rakamlar bulunmaktadır.
Sağlıklı renk algısına sahip bir kişi sayıları veya harfleri görmek ile ilgili bir problem yaşamayacaktır. Kırmızı-yeşil rengi görme problemine sahip bir kişi ise gizlenmiş sayı ve rakamları görmek yerine noktalardan oluşan bir desen veya sağlıklı bir renk algısına sahip gözün gördüğü rakamdan farklı bir rakam görecektir.
Bu testi tümüyle 38 oval biçimli görselden oluşur. Testin daha az görselden oluşan bir türü genel göz muayenesinde kullanılabilmektedir. Optimum aydınlatma koşulları olan bir odada gerçekleştirilmektedir.
Testin uygulanacağı kişi numaralı gözlük veya kontakt lens kullanıyorsa test süresince bunları kullanmaya devam edebilir. Bu test renk körlüğü teşhisinde kullanılabilmekle beraber, resmi bir test yerine geçmez. Geçerli tanı göz hekimi muayenesi sonucunda konulmaktadır.
Normal görenler 6 olarak görür. Renk körleri hiçbir şey görmezler.
Sağlıklı görenler 8 olarak görür buna karşı kırmızı-yeşil renk renk körleri olanlar 3 olarak görür.
Normal görenler 3 olarak tüm bu skaladaki renklere karşı renk körü olanlar hiç bir şey göremez.
Detaylı Renk Körlüğü Testleri Hangileridir?
Detaylı testler, renk körlüğü sorununu tespit edebilmekteyken, bu problemin seviyesini ölçmek için daha ayrıntılı ve derinlemesine bir ölçüm gerekmektedir.
Yapılacak tarama testi ile renkleri algılama problemi tespit edebilir, ancak problemin derecesini ölçmek için olduğunu ölçmek için daha ayrıntılı bir renk körlüğü testi gerekir. Bu testlerin arasında en sık kullanılanlardan biri Farnsworth-Munsell 100 Ton Testidir. Bu test renk görme sorunları ile birlikte renk görme derecelerini de tanımlamaktadır. Testin içeriğinde dört farklı tepsiden oluşan küçük diskler vardır.
Renk körlüğü şüphesiyle başvuran kişiden uzunlamasına bir tepside olan diskleri sürekli bir renk değişim dizgesi oluşturacak düzende dizmesi istenmektedir. Test doğal gün ışığı koşullarının sağlandığı bir odada gerçekleştirilmelidir. Her bir diskin alt kısmında, testi uygulayan kişinin sonuçları karşılaştırmasını sağlayan bir rakam bulunmaktadır. Bu karşılaştırma sayesinde hastalığın türü ve şiddeti belirlenir.
Bir diğer test türü olan Farnsworth Fener Testi, ilk olarak ABD ordusu tarafından askere yeni alınan erlerin veya üst rütbeli olmak için başvuran kişilerin hafif veya şiddetli bir renk körlüğüne sahip olup olmadığını anlamak için kullanılmıştır. Test, kırmızı, yeşil veya sarı-beyaz kombinasyonlarından oluşan bir çift dikey yönlendirilmiş ışığı göstermekten oluşur. Denekten iki rengi (bazıları aynıdır) tanımlaması istenir.
Cambridge renk testi ise bir bilgisayar ekranına bakarak yapılmaktadır, Ishihara testine çok benzemekle birlikte arka plandan farklı renkte bir “C” şekli bulmaya çalışılır. Rastgele açılır bir ekranda istenen şekil görüldüğünde hastanın önündeki dört tuştan birine basılması istenir.
Anomaloskop tetkikinde ise bir göz merceğinden bakılması istenir ve bir daire görülüp görülmediği sorulur. Dairenin üst yarısı sarı ışık, alt yarısı ise kırmızı ve yeşil ışıklardan oluşmaktadır. Her iki yarı da aynı renk ve parlaklıkta olana kadar hastadan düğmeleri çevirmesi istenmektedir. Bu test kırmızı ve yeşili görmede sorun olup olmadığını kontrol etmek için kullanılmaktadır.
Renk körü olmak bazı şeyleri zorlaştırabilir, ancak ciddi değildir. Hala araba kullanabilir, çalışabilir ve normal bir hayat yaşayabilirsiniz. Yine de bazı şeyleri yapmanın başka yollarını bulmanız gerekebilir. Kırmızı ve yeşil renk körlüğü olan bazı kişiler özel kontakt lensler kullanırlar.
Renk Körlüğü Problemi Kimlerde Görülmektedir?
Renk körlüğü yaklaşık 12 erkekten 1’ini ve 200 kadından 1’ini etkileyen yaygın bir sorundur. Renk algılama probleminin temel nedeni kalıtsal aktarımdır. Renk körlüğüne sahip olan erkeklerin kız çocukları taşıyıcı durumda olmakla birlikte renk körü olmamaktadır. Taşıyıcı kadınların ise çocuklarının yarısı renk körü olarak dünyaya gelir. Bu durumun nedeni hastalığı kromozomu ile taşınmasıdır.
Renk körlüğü, kişinin hiçbir rengi göremediği ve her şeyi siyah beyaz gördüğü tam renk körlüğü ve bir kısmını ve tonlarını görmekte sorun yaşadığı kısmi renk körlüğü olarak ikiye ayrılmaktadır. Kalıtsal nedenler dışında hastalığın ortaya çıkmasındaki diğer nedenler; kalıcı beyin hasarları, yüksek derecede metal zehirlenmeleri ve çeşitli retinal problemlerdir. Hastalığın tanısı göz doktoru tarafından yapılan renk körlüğü testi ve çeşitli tetkiklerin sonucunda koyulmaktadır.
Renk Körü Testi Kimler Olmalıdır?
Renk körlüğü testi, renk algılamasının önem arz ettiği herhangi bir mesleği yapmayı planlayan kişilere uygulanmalıdır. Ayrıca birçok kişi problemin doğuştan gelmesi nedeniyle renk körü olduğunu tek başına fark edemez ailesinin sağlık geçmişinde renk körlüğü olan kişilere mutlaka renk körü testi uygulanmalıdır.
Renklerin algısında yaşanan kalıtsal problemler günlük yaşamın ve iş yaşamındaki performansın üzerine etkisi büyüktür. Renk körlüğü için kalıcı bir tedavi imkanı yoktur. Hastanın ihtiyacına göre renklendirilmiş gözlük ve kontakt lensler ile yaşam kalitesinin arttırılması mümkündür.
