Renk körlüğü testi, kişinin renklerle ilgili herhangi bir görme sorununa sahip olup olmadığının ortaya koyulması için yapılan bir dizi tanı yöntemini içermektedir. Bu testlerin içeriği sayesinde kişinin, birden çok rengi algılamasındaki yeterlilikler ölçülebilmektedir.
Gözün retina tabakasındaki koniler sayesinde kişi göze giren farklı kırılımlardaki ışığı farklı renkler olarak algılamaktadır. Retinadaki fovea bölgesinde bu konilerdeki yetersizlikler veya bu konilerin hiç olmaması sebebiyle kalıtsal renk körlüğü problemi ortaya çıkmaktadır. Bahsi geçen bu sebepten dolayı kişi, tek bir rengi veya birden çok rengi ayırt edemez.
Renk körlüğü testi sayesinde, kişinin retinasında yetersiz düzeyde bulunan veya hiç olmayan koni hücresi türü ortaya çıkarılabilmektedir. Bir insanın çevresindeki renkleri sağlıklı bir şekilde algılayabilmesi, üç ayrı türdeki koni hücresinin eksiksiz bir biçimde işlev görmesi ile ilişkilidir.
Trikromat sağlıklı bir biçimde üç renk ve karışımını algılayan görme için kullanılan bir kavramdır. Dikromat ise yalnızca iki koni hücresine sahip, iki farklı rengin ve karışımlarının algılaması durumu için kullanılan bir kavramdır. Eğer kişi yalnızca iki koni hücresine sahipse, bu hücrelerin algıladığı temel renkler ve bunların birbirleriyle olan karışımlarını görebilmektedir.
Renk körü testi ile kişinin üç temel rengin algısında yaşadığı problemlerin tümü ortaya koyulabilmektedir. Renk algılamadaki problemleri ortaya koyabilen birçok farklı test bulunmaktadır. Temelde 2 farklı tip olmak üzere birçok renk körü testi vardır.
Hastalığın Tespitinde Kullanılan Tarama Testleri Hangileridir?
Renk körlüğü testi çeşitlerinden İshihara testi en popüler uygulamalardandır. Kırmızı-yeşil algısının bulunmadığı türün ön tespitinde kullanılmaktadır.
Bu test çok sayıda dairesel ve çeşitli şekillerle iç içe geçmiş birden çok renge sahip görselden oluşur. Bu görseller birçok rengin çeşitli tonlarından oluşan noktacıkları içermektedir. Ayrıca noktaların içerisinde gizlenmiş çeşitli işaretler, harfler ve rakamlar bulunmaktadır.
Birden fazla renk algısı için uygulanan bu testlerde, kişiden farklı rakamları ifade eden renkleri doğru algılaması beklenir. Sağlıklı bir görüşe sahip bir kişi sayıları veya harfleri görmek ile ilgili bir problem yaşamayacaktır. Kırmızı-yeşil rengi görme problemine sahip bir kişi ise gizlenmiş sayı ve rakamları görmek yerine noktalardan oluşan bir desen veya sağlıklı bir renk görme yetisine sahip gözün gördüğü rakamdan farklı bir rakam görecektir.
Bu renk körü testi, tümüyle 38 oval biçimli görselden oluşur. Testin daha az görselden oluşan bir türü genel göz muayenesinde kullanılabilmektedir. Optimum aydınlatma koşulları olan bir odada gerçekleştirilmektedir.
Testin uygulanacağı kişi numaralı gözlük veya kontakt lens kullanıyorsa test süresince bunları kullanmaya devam edebilir. Bu test renk körlüğü teşhisinde kullanılabilmekle beraber, resmi bir test yerine geçmez. Geçerli tanı göz hekimi muayenesi sonucunda konulmaktadır.
Normal görenler 6 olarak görür. Renk körü olanlar hiçbir şey görmez. Eğer görme problemi yaşıyorsanız bir göz doktoruna başvurunuz.
Sağlıklı görenler 8 olarak görür buna karşı kırmızı-yeşil renk körü olanlar 3 olarak görür. Eğer görme problemi yaşıyorsanız göz doktorunuza başvurunuz.
Normal görenler 3 olarak görürler. Bu skaladaki tüm renklere karşı renk körü olanlar hiç bir şey göremez. Kırmızı renk körlüğü şüphesi yaşıyorsanız bir göz doktoruna başvurunuz.
Detaylı Renk Körlüğü Testleri Hangileridir?
Detaylı bir renk körlüğü testi ile renk körlüğü sorununu tespit edebilmekteyken, bu problemin seviyesini ölçmek için daha ayrıntılı ve derinlemesine bir ölçüm gerekmektedir.
Yapılacak tarama testi ile birden çok renge karşı algılama problemi tespit edebilir, ancak problemin derecesini ölçmek için için daha ayrıntılı bir test uygulanması gerekir. Bu testlerin arasında en sık kullanılanlardan biri Farnsworth-Munsell 100 Ton testidir. Bu test 3 ana renge dair görme sorunları ile birlikte çeşitli tonları algılama derecelerini de ortaya koymaktadır. Testin içeriğinde dört farklı tepsiden oluşan küçük diskler vardır.
Renk körlüğü şüphesiyle başvuran kişiden uzunlamasına bir tepside yer alan diskleri sürekli bir renk değişim dizgesi oluşturacak düzende dizmesi istenmektedir. Test doğal gün ışığı koşullarının sağlandığı bir odada gerçekleştirilmelidir. Her bir diskin alt kısmında, testi uygulayan kişinin sonuçları karşılaştırmasını sağlayan bir rakam bulunmaktadır. Bu karşılaştırma sayesinde hastalığın türü ve şiddeti belirlenir.
Bir diğer test türü olan Farnsworth Fener Testi, ilk olarak ABD ordusu tarafından askere yeni alınan erlerin veya üst rütbeli olmak için başvuran kişilerin hafif veya şiddetli bir renk körlüğüne sahip olup olmadığını anlamak için kullanılmıştır. Test, kırmızı, yeşil veya sarı-beyaz kombinasyonlarından oluşan bir çift dikey yönlendirilmiş ışığı göstermekten oluşur. Denekten iki rengi (bazıları aynıdır) tanımlaması istenir.
Cambridge testi, bir bilgisayar ekranına bakarak yapılmaktadır. Ishihara testine çok benzemekle birlikte arka plandan farklı renkte bir “C” şekli bulmaya çalışılır. Rastgele açılır bir ekranda istenen şekil görüldüğünde hastanın önündeki dört tuştan birine basılması istenir.
Anomaloskop renk körlüğü testi uygulanırken bir göz merceğinden bakılması istenir ve bir daire görülüp görülmediği sorulur. Dairenin üst yarısı sarı ışık, alt yarısı ise kırmızı ve yeşil ışıklardan oluşmaktadır. Her iki yarı da aynı rengin geldiği yere kadar ve parlaklıkta olana kadar hastadan düğmeleri çevirmesi istenmektedir. Bu test kırmızı ve yeşili görmede sorun olup olmadığını kontrol etmek için kullanılmaktadır.
Bu hastalığa sahip olmak bazı şeyleri zorlaştırabilir, ancak bunlar günlük işleri tak başına yapamayacak kadar ciddi değildir. Hala araba kullanabilir, çalışabilir ve normal bir hayat yaşayabilirsiniz. Yine de bazı şeyleri yapmanın başka yollarını bulmanız gerekebilir. Kırmızı ve yeşil renk körlüğü olan bazı kişiler özel kontakt lensler kullanırlar.
Renk Körü Testi Kimler Olmalıdır?
Renk körlüğü testi, bir veya birden fazla rengin algılanmasının önem arz ettiği herhangi bir mesleği yapmayı planlayan kişilere uygulanmalıdır. Ayrıca birçok kişi problemin doğuştan gelmesi nedeniyle hastalıklarını tek başına fark edemezler. Bu yüzden ailesinin sağlık geçmişinde hastalığa sahip olan kişilere mutlaka renk körü testi uygulanmalıdır.
Bir veya birden fazla rengin ve tonlarının algısında yaşanan kalıtsal problemlerin, günlük yaşamın ve iş yaşamındaki performansın üzerine etkisi büyüktür. Hastalığın kalıcı bir tedavisi yoktur. Hastanın ihtiyacına göre mavi, yeşil ve kırmızı tonlarının içine katıldığı gözlük ve kontakt lensler ile yaşam kalitesinin arttırılması mümkündür.
Hastalık En Sık Kimlerde Görülmektedir?
Renk körlüğü yaklaşık 12 erkekten 1’ini ve 200 kadından 1’ini etkileyen yaygın bir sorundur. Problemin temel nedeni kalıtsal aktarımdır. Hastalığa sahip olan erkeklerin kız çocukları taşıyıcı durumda olmakla birlikte bu hastalığa sahip olmamaktadır. Taşıyıcı kadınların ise çocuklarının yarısı renk körü olarak dünyaya gelir. Bu durumun nedeni hastalığı kromozomu ile taşınmasıdır.
Hastalık, kişinin hiçbir rengi göremediği ve her şeyi siyah beyaz gördüğü tam renk körlüğü ve bir kısmını ve tonlarını görmekte sorun yaşadığı kısmi renk körlüğü olarak ikiye ayrılmaktadır. Kalıtsal nedenler dışında hastalığın ortaya çıkmasındaki diğer nedenler; kalıcı beyin hasarları, yüksek derecede metal zehirlenmeleri ve çeşitli retina problemleridir. Hastalığın tanısı göz doktoru tarafından yapılan renk körlüğü testi ve çeşitli tetkiklerin sonucunda koyulmaktadır.
