Alerjik konjonktivit bir göz iltihabıdır. İltihap gözün dışarıdan gelen etkilere verdiği alerji tepkimesi sonucu meydana gelir. Bu göz alerjileri genellikle polen ve evcil hayvan tüyleri tarafından tetiklenir, bu nedenle ilkbahar ve yaz ayları semptomları şiddetlendirebilir. Göz alerjisi bulaşıcı değildir fakat tedavinin kısa sürede gerçekleşmesi için hijyen çok önemlidir. Alerjik konjonktivit oluşması için birden fazla tetikleyici mevcuttur. Alerji semptomları konjonktivitin nedenine bağlı olarak farklı süreler devam edebilir.
Alerjik Konjonktivit Nedir?
Konjonktiva, gözün beyaz kısmı ile göz kapaklarının iç kısmını kaplayan bir dokudur. Bu doku, havadaki duman, bakteri, alerjenler, güneş ve rüzgarın zararlı etkilerinden gözün korunmasına yardımcı olur. Alerjik konjonktivit, bu zararlı etkilere tepki olarak kırmızı, şiş ve akıntı üreten iltihaplanmadır. Aslında tepkilerin nedeni konjonktivitin gözü korumaya çalışmasıdır. Alerjik konjonktivite genellikle polenlere, toz akarlarına veya hayvanlara duyarlılık neden olur. Tedavi, alerjiye neden olan etkene göre değişiklik gösterebileceği gibi alerjinin ciddiyetine göre de değişebilir.
Alerjik konjonktiviti önlemek için yapılacak en iyi şey alerjene maruz kalmamaktır. Gözleri ovmak veya dokunmak bu durumu tetikleyebilir. Bu nedenle gözlere dokunmadan önce mutlaka eller temizlenmelidir. Fakat eğer alerjenlere maruziyet gerçekleştiyse uygun bir bakım ve tedavi planı ile kısa sürede iyileşme sağlanabilir. Alerjik konjonktivit tehlikeli değildir fakat doğru tespit edilip tedavi edilmezse kornea ülseri ve görme kaybı gibi tehlikeli sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle kişi göz doktorlarının kontrolü olmadan ilaç kullanmamalı ve müdahale etmemelidir.
Alerjik Konjonktivit Neden Olur?
İnsan vücudu yabancı etkenlerle savaşmak için histamin üretir. Histamin salınımının artması ile vücut alerjik tepkiler vermeye başlar. Vücut algılanan bir tehdide karşı kendini savunmaya çalıştığında alerji semptomları meydana gelir. Bu savunma gözün maruz kaldığı alerjenler nedeniyle konjonktivit tabakada yaşanırsa alerjik konjonktivit yaşanır. İlkbahar ve yaz aylarında artan polen bu sorunun en büyük nedenlerindendir. Aynı zamanda kirli hava, tozlu ortamda bulunmak ya da hayvanlar ile aynı ortamda bulunmak gibi durumlar gözlerin de bu maddelerle temasını artırır. Artan temas sonrası konjonktiva kendini savunmaya geçer. Bu reaksiyona neden olan bazı maddeler şunlardır:
- Ağaçlardan ve çimenlerden gelen polen
- Ev tozları
- Evcil hayvanlar
- Kimyasal içeriği yüksek deterjanlar
- Parfüm
- Kontakt lens
Alerjik Konjonktivit Çeşitleri Nelerdir?
Konjonktivanın savunma mekanizması oluşturmasına neden olan birden fazla faktör mevcuttur. Bunlar mevsimsel olabileceği gibi gözle sürekli temas halinde olan kontakt lenslere bağlı da oluşabilir. Konjonktivitin nedeni aynı zamanda belirtileri de etkileyebilir. Alerjik konjonktivit çeşitleri şunlardır:
- Mevsimsel alerjik konjonktivit: Polen, alerjik konjonktivitin yaygın nedenleri arasındadır. Özellikle polen mevsiminde artan polen nedeniyle saman nezlesi olarak da bilinen alerjik konjonktivit meydana gelebilir. Genelde hassas kişilerde bu alerji olma eğilimindedir.
- Kontakt konjonktivit: Kontakt konjonktivit kimyasallara maruziyet nedeniyle meydana gelir. Genellikle kozmetikler ve göz damlaları gibi konjonktivayı tahriş eden kimyasallar neden olur. Bu maddelerle temas, hassas kişilerde alerjik semptomlar meydana getirir. Aynı zamanda birden fazla kişinin kullandığı ürünlerin gözle teması da büyük bir etkendir.
- Dev papiller konjonktivit: Dev papiller konjonktivit özellikle kontakt lensin yanlış kullanımına bağlı gözde aşınma sonucu meydana gelir. Kalın lens kullanımı neden olabileceği gibi asıl nedeni yetersiz hijyendir. Lensler takılıyken ya da çıkarılırken kişinin ellerinden kontaminasyon gözde alerjik reaksiyona neden olur.
- Perineal konjonktivit: Özellikle ev ortamında toz akarları sıklıkla bulunan alerjenlerdir. Bu alerjenlere maruziyet bazı kişilerde konjonktivada da alerji semptomları gelişmesine neden olur. Burun tıkanıklığı, burun akıntısı, hapşırma ve solunum yollarının kasılması gibi bir dizi belirti ile kendini gösterir. Aynı zamanda gözlerde alerjik yanıt oluşmasına neden olur.
Alerjik Konjonktivit Belirtileri
Konjonktivada artan histamine bağlı kan damarları şişer, gözler kızarır ve kaşınır. Alerjik konjonktivit genellikle pembe veya kırmızı kaşıntılı gözlere neden olur. Alerjik konjonktivitte meydana gelen semptomlar genellikle her iki gözde de kendini gösterir. Alerjik konjonktivitin en yaygın semptomlarından biri kızarıklıktır. Göz kapağının kendisi de tahriş nedeniyle kırmızı olabilir. Alerjik konjonktivitten etkilenen gözler çok kaşınır. Aynı zamanda gözler sulanır, hapşırma ve burun akıntısı gibi diğer alerji semptomları da meydana gelebilir. Fakat bu belirtiler özellikle mevsimsel alerjik konjonktivitte daha sık ortaya çıkar. Alerjik konjonktivitin mevsimsel tipinde belirtiler yılın zamanına ve hava koşullarına göre değişir. Fakat toz akarlarına karşı alerji gibi daha genel alerjileri olanlar, büyük olasılıkla yıl boyunca semptom gösterme eğiliminde olurlar. Alerjik konjonktivit semptomları şunlardır:
Gözde kızarıklık
Göz kapaklarının içinde kızarıklık
Gözlerde yaşarma
Gözlerde kaşıntı
Burun akıntısı
Batma hissi
Bulanık görme
Hapşırma
Göz kapağında şişme
Alerjik Konjonktivit Tanısı Nasıl Konulur?
Konjonktivit muayenesinde kişinin tıbbi geçmişi ve belirtileri öğrenilir. Alerjik konjonktivitin en karakteristik özelliği kaşıntı, yanma ve göz kızarıklığıdır. Gözler genellikle rahatsızlık hissi verir fakat çoğu zaman ağrı yoktur. Bu semptomlar, alerjik konjonktivite özgü değildir ve üveit, akut glokom ve göz enfeksiyonu gibi alternatif ve daha ciddi bir duruma işaret edebilir. Bu nedenle konjonktivit teşhisi için ileri tetkikler gerekebilir.
Eğer kişide alerjik konjonktivit belirtileri bulunuyorsa ilk olarak fiziksel muayene yapılır. Doktor göz kapağını ve göz kapağının iç kısımlarını kontrol eder. Teşhis için bazı kişilerde yarık lamba mikroskobu, konjunktival kan damarlarının net bir şekilde görüntülenmesine yardımcı olabilir. Göz kapaklarının iç kısmında küçük, kabarık şişlikler bulunabilir. Göz kapaklarında şişlik papiller konjonktivitte daha sık rastlanan bir durumdur. Bu semptom özellikle kontakt lense bağlı konjonktivitlerde meydana gelir. Aynı zamanda şüpheli alerjenler için polen veya belirtileri tetikleyen diğer maddeleri ortaya çıkarabilen alerji testleri yapılabilir. Cilt testi, alerji testinin en yaygın yöntemidir fakat genelde tedaviye yanıt alınamayan durumlarda bu teste başvurulur.
Alerjik Konjonktivit Tedavisi?
Histamin salgılanması sonucu meydana gelen semptomların ortadan kaldırılması için histaminin salgılanması azaltılabilir. Alerjiye bağlı konjonktivit antihistaminiklerle tedavi edildiğinde iyileşme gösterebilir. Fakat alerjik konjonktivit tedavisi için öncelikle nedenin belirlenmesi önemlidir. Nedene bağlı olarak uygulanacak tedavide de değişiklikler meydana gelebilir. Tedavi için gerekli durumlarda çeşitli içeriklerde göz damlalarına başvurulabilir. Bu göz damlalarının ciddi durumlarda steroid formları da mevcuttur. Doktor kontrolünde alerjik konjonktivit tedavisiyle iyileşmeyi hızlandırmak için uygulanabilecekler şunlardır:
Alerjinin nedeninden kaçınmak
Gözleri yatıştırmak için soğuk kompres uygulamak
Gözleri ovuşturmaktan kaçınmak
Kontakt lens temizliğine dikkat etmek
Gözlerin kimyasal ile temasının önüne geçmek
Eller yıkanmadan gözle temas edilmemesi
Ciddi durumlarda bir süre kontakt lens kullanmamak
Alerjik Konjonktivit İçin Göz Damlası
Alerjik konjonktivit semptomlarını hafifletmek için genellikle göz damlaları reçete edilir. Antihistaminikler ve mast hücre stabilizatörleri gibi göz alerjileri için kullanılan çeşitli içerikte göz damlası vardır. Bazı damlalar anında rahatlatıcı etki yaparken bazıları birkaç gün içerisinde etki göstermeye başlar. Fakat bu damlaların doktor kontrolünde olmadan kullanılması semptomların daha kötü olmasına neden olabilir. birkaç günden fazla kullanmak semptomları kötüleştirebilir. Bu damlalar göz doktoru tarafından belirlenen süre boyunca düzenli kullanılmalıdır.
